Arturo Lezcano: "Desde 1983 todo acelerou. Pasaron moitas cousas en pouco tempo. España ía a mil por hora"
Para Arturo Lezcano (Ferrol, 1976), o de converterse en cronista do Madrid dos anos 80 foi "un pouco por casualidade". Tras doce anos en América latina, o seu regreso á capital de España fíxolle entrar en contacto por primeira vez con aquela época.
Foi a través dun podcast que dirixiu sobre as vítimas da traxedia aérea do Voo 011 de Avianca, que en novembro de 1983 cobrouse a vida de 181 persoas.
Ese, sen sabelo, foi o xerme de "Madrid 1983" (Libros del KO), o libro que este xoves presentou na Librería Cronopios de Pontevedra, a crónica duns anos convulsos nos que un país aínda en construción trataba de fortalecer a súa recentemente adquirida democracia.
Propuxéronlle editar un libro que reunise as historias que había detrás desas vítimas pero, como recoñece o xornalista galego nesta entrevista con PontevedraViva, "para min xa era algo que estaba contado" e comezou a darlle voltas á idea de explorar un ámbito máis amplo.
"Eu era un neno e nunca vivira en Madrid, pero si tiña presente que 1983 fora un ano moi importante", explica Lezcano. "Sempre se fala de 1982 porque foi cando o PSOE gañou as eleccións, pero é 1983 o ano no que pasaron innumerables cousas".
Asegura que foi o ano "no que se acelerou todo", unha época que o autor define como a "postransición" na que a sociedade española "ía a saco" e avanzaba "como un coche a mil por hora" pero por estradas "que aínda estaban sen poñer".
Era unha España que ao autor lembráballe aos países suramericanos nos que traballou "onde todo vai moi rápido e hai moita neglixencia", porque o país acababa de saír dunha ditadura "e empezaban a cambiar as estruturas nas que se sustenta o poder".
1983 foi o ano da reforma dun código penal "aínda ancorado na ditadura e que non tiña o máis mínimo nivel democrático", o ano da reconversión de Rumasa ou da creación dos GAL. A policía e o exército tamén empezaban a adaptarse aos novos tempos.
O terrorismo azoutaba Madrid porque, ben ETA, ben os Grapo ou ata a Internacional Fascista italiana, "estaban convencidos de que se había que golpear había que facelo en Madrid", rememora Arturo Lezcano. A iso sumábase a "delincuencia quinqui" e a irrupción da heroína que, xa por aquel entón, converteuse nunha epidemia.
Houbo tamén cambios sociais porque 1983 foi o "principio do fin" para as asociacións veciñais xurdidas durante o réxime franquista, impulsadas por intereses políticos, ao entender que coa vitoria do PSOE "pensaron que xa non facía falta seguir".
Ademais, en escasas semanas xuntáronse tres traxedias "particulares", dous accidentes aéreos e o incendio da discoteca Alcalá 20, que conmocionaron ao país; e fervía ao mesmo tempo na cidade un clima de liberdade e creación artística que desembocou no que foi a "movida".
"É fascinante ter un momento na historia no que pasan tantas cousas e nun sitio tan pequeno", subliña Lezcano, que non oculta a súa fascinación polo feito de que case todas estas cousas "tiveron a súa orixe nos barrios máis aló da M-30".
Tamén esa "movida" musical que para o autor do libro "non foi tan masiva como nos fixeron pensar". Recoñece que como fenómeno "foi importantísimo" pero entende que "sempre nos venderon o mesmo relato e cos mesmos nomes".
Pero aínda que o libro está ambientado en Madrid, Arturo Lezcano defende que "serve para explicar toda esa época e todo se pode extrapolar a outras cidades", xa que sinala que "inconscientemente busquei esta analogía que todos buscariamos".
Iso si, mantén que o seu "non é unha tese académica senón un relato xornalístico" e celebra que "tiven a sorte" de que aquelas persoas que chegaron aos círculos de poder con trinta anos "hoxe teñen 70 e están absolutamente lúcidos para poder preguntarlles todo".
Esas entrevistas foron a base desta crónica, que deixaron ao autor coa sensación de que eses protagonistas lembran aquela época "cunha sensación entre o orgullo e o traballo feito" porque foi unha "época irrepetible" na que "todo estaba por facer".
"Todos somos fillos daqueles tempos", asegura Lezcano, que anima a outros xornalistas a realizar un traballo similar en Galicia. "Oxalá alguén faga isto sobre A Coruña, Vigo ou mesmo Pontevedra porque non me cabe dúbida de que os procesos foron parecidos", sentenza.
Mantén que de historias académicas "están cheas os andeis das librerías", pero bota en falta traballos xornalísticos "sobre a Galicia dos 80, dos 90 ou sobre a de hoxe" que repasen desde unha mirada crítica a historia contemporánea galega.
Relacionadas:
-
Santiago Posteguillo: "Se Julio César fora como Putin, tería matado a todos os seus inimigos"
Por Alejandro Espiño & Mónica Patxot |
-
"Os seres queridos" de Berta Dávila emocionan os lectores de Pontevedra
Por Redacción & Mónica Patxot |
-
Javier Romero: "O do narcosubmarino foi unha viaxe suicida. Acabou sendo unha cuestión de supervivencia"
Por Alejandro Espiño & Mónica Patxot |
-
David Trueba e Arturo Lezcano visitan Cronopios
Por Redacción |