Febreiro, desde que florecen as magnolias de flores brancas na Rúa Raiña Vitoria, á carón da Alameda, onde, nese tempo, tiñan parada e durmían nas palmeiras os estorniños antes de ser extermiñados.
Fuxe o tempo e xa fan vintecinco anos do pasamento do cantautor galego Suso Vaamonde. Tamén, fai unhas datas que nos deixou o Bardo do Mar de Cangas, Bernardino Graña, nese mes do amor e do entroido. El foi o autor do poema "Mañan Sen a Luz Túa", que foi musicado por Suso e que, se fose de Leonard Cohen, sería a mellor canción romántica do mundo, semellante a "Alba Nunca Chegou", dedicada por Suso Vaamonde á morte de Federico García Lorca.
Lembro o seu enterro na súa aldea de Regodobargo, esparcendo as súas cinzas no río da súa infancia, o Oitavén, nese río cheo de flores – como un mar de mapoulas – nun dos enterros máis bonitos e multitudinarios aos que asistiron, todos e todas con ollos cheos de bagoas, lendo o poema de Bernardino Graña, e logo a ir brindar pola súa alma cunha cunca de viño ou cervexa; como se fosesemos celtas renacidos na taberna de Eicho, a dar Queridiña cantando as súas cancións – como a el lle gustaría – e quizais fose polo efecto das bebidas que, nun intre, percibíamos escoitar cantar o Cuco na ponla dun Bidueiro, en súa memoria, aínda que non era o tempo xunto a un laido triste de gaitas.
Suso Vaamonde foi un dos mellores cantautores na nosa lingua, sobre todo dando a coñecer e popularizando os nosos poetas – ao igual que fai Paco Ibañez, que por sorte, con noventa anos aínda segue –, comezando no grupo Marco Barolento, logo en Voces Ceibes, logo en solitario e tamén con A Roda, da que foi un dos fundadores. Non houbo concerto solidario de protesta ou reivindicativo en Galicia que non contase coa presenza desinteresada e solidaria de Suso, o que moitas veces custoulle multas e desterro, como aconteceu nun concerto na Praza da Ferrería de Pontevedra contra as centrais nucleares, que tiven que esiliarme en Venezuela para non ir preso.
Agora que corren malos tempos para o galego, é bo non esquecer os pioneiros que, nun tempo moito máis difícil que nese – pese aos atrancos, provisións e censura – nunca rexeitaron o seu idioma, cantando na nosa lingua. Penso en nomes como Pucho Boedo, Amancio Prada, Andrés Dobarro, Juan Pardo, Bibiano e en grupos como Os Tamara, Fuxan Os Ventos, Milladoiro, Luar na Lubre, Quenlla, etc., e tamén nos pioneiros do rok en galego, como Goma Dous – sen axesarse de onde comezou todo con Voces Ceibes – ou na difusión da poesía en galego, tarefa que asumiu Suso Vaamonde, como logo fixeron moitos outros.
Ali estaremos, no río da nostalxia – o Oitavén – cando, amarelan as mimosas, vintecinco anos despois, rindamos homenaxe a un home bo e xeneroso que popularizou a poesía en galego nas súas cancións: Manuel María, Uxio Novoneira, Darío Xohán Cabana, Bernardino Graña, Ferrín e moitos doutros de outras terras, como Lorca, que musicou os seus poemas en galego.
