Para quen profesa a fe cristiá, ou simplemente as tradicións, hoxe xoves 17 de xaneiro festéxase San Antón Abad, santo protector dos animais e que xa que logo podemos considerar o patrono dos gandeiros, onde por certo na nosa parroquia sempre foi lugar en que a profesión de gandeiro ten muita tradición, pois segue existindo hoxe en día, e así o longo de muitísimos anos.
A celebración do noso San Antón vén de moitos anos atrás, atopamos noticias na historia da parroquia onde se comenta que no ano 1737 encargábase o altar en honor a San Antonio, cun custo de 400 reais, poñendo o párroco 100 do seu peculio e supoño que o resto sería a cargo do pobo**.
Era moita a fe que se lle tiña a este santo e por iso decidiron telo presente nun dos tres dias das festas do patrón, xunto a San Vicente e Sta.Lucia.
Porque a devoción a San Antón vén de quen pedía protección para os seus animais, para que o Santo coidase das vacas, os porcos, as cabras, as ovellas… Aínda que a petición de protección máis sentida era sempre para os animais de traballo, pois si morría a vaca coa que se araba a terra ou se tiraba do carro, a explotación parábase ata que se repoñía con outra vaca xa ensinada para eses labores, e ás veces ese percance facíase moi difícil de levar, debido ao custo dunha vaca que estivese preparada para traballar en todo o ano.
Sendo eu pequeno recordo como se formou unha asociación na parroquia que tiña relación coas vacas, era como ter un seguro, cada veciño que se asociaba pagaba ao mes uns cartos, e si nalgún momento dado morríalle o animal, a asociación abonáballe o valor pola cantidade en que tiña "asegurada a vaca".
San Antonio Abad ou Antoni Abbas (Alto Egipto , 251 ?/356) foi un monxe cristián pioneiro do eremitismo. É considerado o patrón dos animais de pé redondo e, por extensión, de todos os animais domésticos, así como dos arrieiros.
A lenda conta que era un gran amigo dos animais e, cando vía un ferido, curábao. Así o fixo cun porco pequeniño, que, para mostrarlle o seu agradecimiento, decidiu acompañalo o resto da súa vida; é por iso que popularmente chámaselle San Antón o do porquiño e, tamén, San Antón dos asnos. Non hai que confundilo con San Antón de Padua.
Teño recordos da veneración que moitos dos nosos veciños tíñanlle a este santo, por iso é polo que moitos dos anos en que se celebraban as festas Patronais había quen voluntariamente ofrecíase para encargarse de pedir pola parroquia para facer a festa de San Antón, quizais porque tivese no ano anterior algún percance cun animal da casa e intercedían ao Santo para que o salvase.
Por iso que o sentimento que deberon ter os nosos antepasados debeu ser moito cara a este santo, así é que no ano 1747 de novo realizábanse obras na igrexa, unha das cales foi a realización da capela no altar de San Antón.
Sobre o 1758 realízanse de novo máis obras na igrexa, tamén teñen que ver con San Antón, pois faise unha fiestra na capela, (actualmente non coincide co seu estado actual) onde se colocan vidros e ferros en devandita fiestra**.
É no ano 1760 e cando se empeza a pagar a Capela de San Antonio, os escritos recollen que o custo da cantería foi de 1000 reais, o retablo 1050 reais e por colocalo cobraron 100 reais.
A cantería fíxoa Benito Maquieira, o retablo Benito Rei, escultor de Pontevedra, e seica a montaxe do retablo in situ ocupou a tres homes durante 20 días.
VIDA
San Antón naceu o ano 251 en Coma , preto de Heraclea (Egipto). Repartiu os seus bens aos 19 anos, e foi vivir só nas proximidades do seu lugar de nacemento. A dieta dura e os traballos que facía minaron a súa saúde, pero viviu moitos anos (supostamente ata os 105 anos).
No ano 285 retirouse ás montañas de Exipto oriental, nun castelo abandonado onde viviu 20 anos. Foi no ano 305 cando volveu á vida comunitaria e rodeouse dun número de discípulos, dise que facía milagres; cos seus seguidores fundou dous establecementos nas montañas orientais e outro preto de Arsinoe , e él mesmo pasaba o tempo nalgún destes establecementos.
Morreu o 17 de Xaneiro do ano 356.
Foi enterrado en segredo. Consérvanse unha veintena de cartas sopostamente súas, pero só sete son con seguridade xenuinas. San Atanasio escribiu a súa vida.
LENDA DO PATRÓN DOS ANIMAIS
San Antón, segundo a biografía contada por San Atanasio de Alejandría , tiña 20 anos cando sentiu a chamada de Deus: «Si queres ser perfecto, anda, vende o que tes e dáo aos pobres, e terás un tesouro no ceo; despois ven, sígueme»(Mt 19:21).
Así o fixo, e retirouse a unha cova de Tebas. O diaño tentoulle con diversas visións mortificantes e pecaminosas, pero San Antón resistiuse. Finalmente, unha pléyade de demos asaltáronlle de noite e golpeárono.
A noite seguinte, os demos retornaron á cova , convertidos en comadrexas, para reabrir as feridas. Deus lanzou un brazo de luz na cova que atemorizou os diaños, desde aquela non volveron nunca máis. A proeza foise estendendo por todo e multiplicáronse as súas discípulos.
A imaxe representa a terceira escena dun tríptico pintado por Bernardo Parentino (1450-1500) sobre os feitos máis importantes da vida de San Antón Abad, nela aparecen os demos con formas monstruosas maltratándoo. Foi pintado entre 1480-1490, cando o pintor estivo na corte de Mantua (Lombardía, Italia) gobernada por Francisco II Gonzaga e onde coincidiu co famoso pintor Andrea Mantegna. Esta pintura áchase actualmente na Galería Doria Panphilj de Roma.
ATRIBUTOS
Represéntaselle cunha cruz en forma de tau ou de T , acompañado dun porquiño, ou ben cun libro nunha cova, ou ben cun cayado da que colga unha campanilla.
FESTA
A súa festa celébrase o 17 de xaneiro , sendo unha celebración importante nos países de influencia cristiá.
Como tradicional protector dos animais útiles para os labores do campo, celébranse en honor a él gran número de festas populares, a fin de obter a fertilidad dos animais e os alimentos, e a súa purificación.
No pasado foi unha festa crave en moitas poboacións, sendo a festa maior de inverno en moitas delas.
Nos últimos anos, as noticias que aparecen nos medios relacionadas con esta festividade teñen pouco que ver co medio rural e céntranse máis nas cidades, na bendición ás mascotas (loros, periquitos, serpes, tortugas, …pero nós teremos sempre presente ao noso santo, e dun xeito ou doutro celebrarémolo como boamente se poida.
**Documentación atopada sobre os traballos na Igrexa no blog de Ana http://serpenties.blogspot.com/2013/10/a-igrexa-de-cerponzonssu-historia.html