"Cando te fas grande daste conta de que hai cousas que cando se poñen en marcha, só queda agardar a que se deteñan, porque ninguén pode coutalas..." Soñaron buratos na terra". José Luís Sucasas.
Síntome unha osada ao intentar escribir algo sobre ti, máis éme necesario. De lelo ti, igual me dirías que demasiado "románico", aquel termo que usabas para falar do romanticismo que a ti te avergoñaba, e dese trasfondo poético que arrodea todo aquilo canto escribo.
Tentarei achegarme ao que quero dicir, aínda que, co grande que eres, sei que me vou quedar curta.
Ogallá escoitaras e leras canto de ti se leva dito, ser de luz, home xeneroso, bo,entrañable, de sorriso constante, o rei da retranca... gran economista, inxeñeiro, político... e gran escritor e xornalista, onde lle dabas renda solta ao teu maxín e nos facías disfrutar a tantos. Máis ante todo pai, compañeiro, fillo, irmán e amigo.
E GALEGO, si, con maiúsculas, galego como poucos e ata as trancas.
Gardabas silenzo deixando que os demáis falaramos, escoitando, sacando conclusións e ideando a parvada que nos ías soltar pola boca, parvada intelixente, fina, sutil, con ese humor que vos caracteriza aos sabios de coñecementos e de vida, esa retranca tan túa, tan nosa.
Incomodábaste si che criticaban os teus artigos, pero estabas á espera de que te dixeramos si había fallos, e nada máis dicirchos, enmendabas.
Nacer naceras en Cadrón, Lalín, do que tanto presumías, no día que nace o verán e que, según tí e o papel couché, nacera tamén Ana Torroja. Criácheste lendo libros cunha man e coa outra tirabas das vacas nos prados. E un día marchaches po seminario, onde te formaches e aprendeches a ser "estricto" e calado.
De aí veu a carreira, economista nada menos, e como parece ser que non te chegaba, pasado o tempo fixécheste inxeñeiro. Traballaches, con éxito, pero a crise golpeou duro e, igual que ao resto, a ti tamén che tocou. O duro empeño teu e da túa santa, como a ti che gustaba chamala, fíxovos recuperar o ánimo.
Cibrán e Helena, os teus fillos, que tantas liñas encheron sendo os protagonistas as veces dos retranqueiros artigos que escribías, e outras, érao a túa muller, Chiruca.
Falabas da ambiguidade dos que erades "géminis", e en ti existía, e tanto che colocara unha noz no pescozo como che fixera parir os teus 5 libros, dos que, cando falabas, explicabas que non lembrabas como nin sabías por que, pero o conto era que aí os estaban.
Tiven a grandísima sorte de ser amiga túa, de que me deixaras entrar no teu mundo e aprender, empapándome de canto dicías, ata cheirar as palabras; de que me deixaras escollerte como o meu mellor e máis grande amigo. Canto aprendín de ti, meu querido amigo, canto me tes aturado. Grazas, por todo grazas, Suqui.
Non imos deixar que marches de todo (que xa sei que ti a intención tampouco a tés, xa sei, xa sei...)
Prométoche rir, rir a soas e rir cando nos xuntemos a tropa. Polo momento deíxame chorar, non por nada, eh, pero é que vín que deixaches a Gios aparcada nun lado e botácheste durmir na glamurosa illa da Toxa, e estou preocupada de que cha poidan mangar. Xa ves, algo da túa ironía aprendín e entre bágoas tamén a sei usar...
Meu queridísimo amigo, meu admiradísimo compañeiro, esta viaxe na vida sen ti vai ser demasiado dura, e só terá un alento, o do reencontro no alén...
Habémonos ver, Suquiño, e volver tomar os nosos cafeses.