Así era María Jiménez, unha muller coa que sempre me sentín moi identificada, salvando as distancias, naturalmente, que nos acaba de deixar dun xeito moi distinto ao que nos tiña acostumados, que a facía ser admirada por uns e criticada por outros, xa que non pasaba desapercibida alá onde ía, máis alá da súa faceta coma artista, pero que, pola contra, partiu, inesperadamente, dun xeito calado, sen facer ruído.
Moitos e, o máis triste de todo, moitas, dos que a criticaron, saíron estes días nos medios aproveitándose, coma aves de rapina que son, do seu falecemento, porque as manifestacións de "dor", vestidas de negro e coas gafas de sol diante das cámaras e dos micrófonos quedan moi ben, e loando agora esa faceta de María que durante anos criticaron, a de muller libre, independente, loitadora, moi loitadora, e que actuaba tal cal lle ditaba a súa conciencia.
Din agora, non porque así o sintan, xa que certo tipo de personaxes non cambian nunca, se non porque para elas é unha moda máis, que era un símbolo, unha icona feminista, cando ela nunca foi diso, nin moito menos. Foi do que era, unha muller valente, moi valente, fiel aos seus principios, que actuou sempre como lle ditou a sua conciencia, algo sempre admirable, pero máis aínda nunha época na que a represión era a que mandaba, e manifestarse abertamente como ela o facía, e vivir a súa vida coma ela consideraba oportuno, sen render contas a ninguén era algo do que moi poucos, e menos aínda moi poucas, eran quen.
Eu era moi nova cando a fama de María Jiménez medrou coma a espuma, apenas unha adolescente, pero sempre me gustou, máis alá das miñas preferencias musicais, e teño que confesar que, anos mais tarde, as miñas cadeiras se moveron mais dunha noite ao ritmo da súa mítica "Se acabó", que nalgúns momentos da miña vida foi unha pequena terapia para min.
Non obstante ser, como digo, tan nova, sempre me gustou e sempre admirei o seu xeito de expresarse, claro, sen dobre sentido, sen hipocrisía e sen deixar lugar a dúbidas, tanto no seu discurso como nas letras das súas cancións, claramente explícitas en ocasións no que atinxe ao sexo, o que acompañado da súa actitude e os seus movementos sensuais no escenario a convertían nunha auténtica bomba de reloxería.
Non se podía obviar, ademais, a súa condición de nai solteira, algo que na España dos 70, represiva e intolerante con todos, pero máis aínda coas mulleres, que non tiñan dereito algún e eran vítimas desa dobre moral que as obrigaba a ser"decentes" e, por suposto, como a muller do Cesar, a parecelo, e que, na realidade, era unha versión edulcorada do "escrava che dou", condenaba e estigmatizaba de por vida tanto a nai como ao fillo ou filla nados fora do vínculo matrimonial, pero que ela afrontaba con orgullo e cunha valentía dignos de admirar.
Unha valentía a súa que se fixo aínda mais patente cando a mediados dos 80 a súa filla, Rocío, faleceu nun accidente de tráfico.
Eu, embarazada entón do meu fillo, non podía imaxinar maior dor ante tal perda.
E, unha vez máis, unha María destrozada, pero con outro fillo mais pequeno froito da súa unión co actor Pepe Sancho, que se supoñía era o seu maior apoio, plantoulle cara a vida e seguiu loitando.
Non seguín a súa traxectoria nos seguintes anos, as cousas como son, pero de novo me descubrín ante ela cando, transcorridos uns cantos, a escoitei relatar o inferno que viviu co que se supoñía fora o seu gran amor e pai do seu fillo.
Por aquel entón, eu xa coñecía ben, por desgraza, a cara máis cruel da violencia de xénero, e escoitar a María relatar idéntica experiencia, o seu desgarro, o mesmo pánico que eu vivira, os mesmos sentimentos que eu experimentara, como ela, unha muller cunha personalidade irresistible, cun caracter que, coma o meu, semella que imos devorar o mundo, pero que nos sentimos como lixo ante os que din querernos, porque iso é o que nos fan crer que somos, auténtico lixo, foi impactante, á vez que me sentín totalmente identificada con todas e cada unha das súas palabras, dos seus sentimentos, da súa dor.
Calquera muller vítima de violencia de xénero que a escoitase tiña que sentir o mesmo, porque o relato de María era pura realidade, pura credibilidade.
Brutal, doloroso, moi doloroso, pero tremendamente real.
María Jiménez foi moi valente compartindo a súa arrepiante experiencia, algo que fixo cunha gran dignidade, sen facer, da súa dor, da dor de tantas mulleres, espectáculo, sen facer caixa con tanto desgarro, con tanta mágoa que as mulleres que vivimos o mesmo, levamos na alma xa para sempre.
Ela non precisou discursos grandilocuentes, con palabras e expresións rebuscadas e actitudes sobreactuadas. Tampouco sacar a relucir trapos sucios dos caixóns para encher os petos, nin sequera os do home que case remata coa súa vida, que os tería, sen dúbida, a moreas.
María Jiménez foi moito máis elegante que todo iso. SInxelamente lembrou e falou, destilando verdade en cada palabra, en cada xesto, sen contar cada euro que facelo lle podería reportar.
Para María non houbo teatros cheos de famoseo, nin políticos e famosos publicando chíos de apoio, nin campañas de márketing, nin lle fixo falta ningunha, porque, cando se fala co corazón, cando a dor sae, e perdoádeme a expresións, das tripas, non é preciso tentar convencer a ninguén.
Todas e cada unha de nós, das mulleres que vivimos a violencia machista na nosa pel, e a escoitamos, nos sentimos identificadas con ela, todas revivimos a nosa experiencia, e toda lle agradecemos que nos dera voz sen facernos sentir vergoña allea ante espectáculos lamentables, que o único que fan é denigrar a loita contra a violencia machista e as súas vítimas.
En novembro do pasado ano, unha María coa súa saúde xa moi deteriorada, reaparecía en Sevilla para presentar a Fundación María Jiménez, de axuda a vítimas de violencia de xénero, un proxecto longamente acariciado pola artista que, por fin, se convertía nunha realidade.
Entendo perfectamente e comparto como se tivo que sentir neses momentos.
Mágoa que marchara sen poder ver todo o ben que, sen dúbida, fará.
Seu fillo Alejandro tomará o relevo. Oxalá manteña a esencia e a filosofía cos que súa nai xestou ese proxecto, xa realidade, e, alá onde estea, soamente nos queda darlle as grazas pola súa honestidade, polo seu valor e dicirlle: Ti si, María, ti si es brava!