Julio C. Piñeiro
Crítica de cine: Django desencadenado de Quentin Tarantinto
Coa lección aprendida. Así é como un se queda tras se enfrentar ao esperadísimo western de Quentin Tarantino, Django desencadenado, cun escepticismo derivado de non ter colmado as altas expectativas da excesivamente alongada Malditos bastardos, primeira e radical incursión no relato épico (sen ter en conta as resonancias sureñas da segunda parte de Kill Bill). Deste xeito si, Quentin. Os códigos do xénero western, cunha excusa de premisa temática (e controvertida) como é a escravitude decimonónica, pertencen ao imaxinario estadounidense máis xenuino, aquel do que o cinema daquel país se envolveu para deixar claras as súas raíces. Coa vantaxe dun fío semántico máis dixerido e non tan susceptíbel de erguer ampolas (con respecto ao cauce temático dos Bastardos, o nazismo e o holocausto, raíz dun debate excesiva e interesandamente manido na actualidade e aproveitado polo sensacionalismo e a propaganda máis noxentos), Tarantino aproveita este contexto espacial, histórico, visual e emocional para desenvolver unha das historias que tanto lle gustan (e pola que leva creando un exército de fans dende a súa mesmísima irrupción), porque este marco si resulta verdadeiramente axeitado para o seu cinema, para o seu discurso de autor transgresor das formas e transformador dos códigos.
Ao igual que en Kill Bill, temos unha historia de vinganza. Pero xa non se trata dunha vinganza individual e anónima, da clásica vendetta, senón dunha auténtica figura de vengador, da súa causa persoal pero tamén da súa causa étnica e social, e velaquí a dimensión épica deste denso relato. Os compases finais ilústranos a transfiguración do Django, ese escravo desterrado e maltratado coma un can, no héroe libertador que esixía a causa afroamericana nos anos máis encarnizados da era pre-abolicionista (ollo, que tamén chega hoxe Lincoln ás salas), a través dun maxistral uso da imaxe, sen maiores recursos. Pero nada sería posible sen o catalizador, o motor da narración ata ben chegados ao terceiro acto do filme, e a primeira instancia auténtica no cinema de Tarantino do mentor benigno (por contraposición a ese mentor maligno a quen se propuxo liquidar Uma Thurman, dando título ao filme), un inconmensurable Christoph Waltz, probablemente o mellor descubrimento interpretativo dos últimos anos.
Podo incluso aventurar que Tarantino vai crear escola, unha vez máis, con este filme. Dende excentricidades tan típicamente do cineasta como o dentista cazarrecompensas alemán (o dos idiomas estranxeiros vai camiño de se converter nunha constante no seu cinema), ata longas e intensas secuencias de tiroteo que beben da influencia de Sam Peckinpah para levalo a una categoría case gore, na que os propios corpos mortos (ou moribundos) son os mellores escudos (o realizador ven de recoller o Globo de Ouro ao Mellor Guión cando ben tiña que estar levantando o de Dirección: vaia xenialidade compositiva), pasando por hilarantes secuencias cómicas coma a que protagoniza unha versión de pacotilla do Ku Klux Klan. Sumado a secundarios (enorme Samuel L- Jackson no seu papel de vello serventos) e cameos de luxo (incluido o propio director), nace o neo-spaghetti-western... e o enfant terrible da cinematografía norteamericano volve a atopa-la mellor expresión do seu inigualable estilo.
(Poden ler a crítica ampliada en Enclavedecine)
18.01.2013