Marta Rodríguez Engroba
Din que nunca é tarde, non sempre é certo
Hai moitos anos coñecín a unha parella coa que me cruzaba case cada día porque vivían moi preto do meu traballo.
Eran unha parella normal, de mediana idade, e, malia que nunca chegamos a ter unha conversa, a forza de cruzarnos a diario, comezamos a saudarnos.
Bueno, en realidade debería dicir que comezamos a saudarnos ela e eu, porque él nunca pronunciaba nin unha soa palabra.
E máis, nin sequera respondía ao meu saúdo, malia que había días nos que coincidíamos máis dunha vez, nin moito menos me miraba.
A apariencia de ambos era correcta, se ben é certo que a dela víase máis coidada, pero moi sobria, tal vez demasiado para unha muller ainda nova coma ela e atractiva ademais. El, pola contra, as veces daba a sensación de que non prestaba demasiada atención ao seu aspecto, malia que tampouco se podía dicir que fora desaseado, pero, desde logo, a diferencia entre ambos era evidente.
Tamén os seus horarios eran diferentes. Era obvio que ela traballaba fora da casa. Saía moi cedo, mentras que a él raramente se lle vía antes de ben avanzada a mañá, pero, eso sí, cando a hora do xantar ela volvía, sempre a acompañaba a facer a compra, agarrándoa do brazo, malia que era raro, moi raro, que él cargase con algunha das bolsas. Sempre era ela a que as levaba. O mesmo daba que fora unha soa ou varias e non lixeiras precisamente.
Eu non son, desde logo, unha eminencia, pero o que si fun sempre é bastante observadora, e non puiden evitar que me chamase a atención o xesto da muller, sempre con un ricto de tristura. De feito, nunca a vin sorrir.
Tampouco me pasou desapercibida a súa mirada, case sempre baixa, e o ton da súa voz cando nos saudábamos, moi baixiño e apenas intelixible.
Pola súa banda, o rostro do home sempre aparecía moi serio, de feito máis ben se podería cualificar de túzaro.
Ademais, curiosamente, non lembro velos falar entre eles xamáis, nin tampouco sair a dar un paseo relaxados, conversando. De feito, daba a sensación de que as únicas saídas eran as imprescindibles para ir ela a traballar, e a posterior de ambos para mercar despois.
Hai, como digo, moitos anos disto, e eu ainda non vivira o inferno dos malos tratos, nin tampouco se falaba naqueles anos de violencia de xénero, pero, non obstante, aquela parella, e sobre todo, aquela muller, atraía a miña atención, e algo no meu interior me dicía que entre eles pasaba algo, e non bo.
Mesmo cheguei a comentalo nalgunha ocasión coas que eran as miñas compañeiras nesa época, que se riron e dixeron que o que pasaba era que eu tiña moita imaxinación e vía pantasmas onde non os había.
Eran, dicían, unha parella corrente, como tantas outras, e non había nada especial non seu comportamento, e remataron con esa sentenza que creo que me acompañará mentras viva: "Cousas de Marta!".
Ademais, levaban moitos anos vivindo naquela zona, e eran un matrimonio modélico, que nunca deran nada que dicir.
Malia eso, eu non podía, cada vez que me cruzaba con eles, evitar ese ruxe ruxe que me dicía que aquela muller non era feliz, mesmo tiña a sensación de que estaba atemorizada, pero cheguei a crer que o meu non tiña nada de intuición, que era unha paranoia, unha teima miña, como afirmaban as miñas compañeiras, e, ademais, malia que non fora así, que ía facer eu, sair a rúa a preguntarlle se lle sucedía algo malo co seu home? Impensable!.
O máis amable que podería escoitar sería unha mala contestación, e seguramente con razón.
Durante algún tempo, seguín observando a parella, pero, finalmente marchei dese traballo e comecei a moverme por outra zona, polo que moi raramente os vía, malia que cando esto sucedía, sempre era do mesmo xeito. A tristura seguía presente na cara dela, o mesmo que o mal xesto na del.
Creo que pasaron anos antes de que volvera a velos, e nunca máis xuntos.
Ao cabo de moitísimo tempo, algunha vez me crucei con el pola rúa, e tiña un aspecto, ademais de máis maior, como é lóxico, moito máis descoidado do que eu lembraba.
O que non mudara era o seu xesto, desagradable, duro.
A ela apenas a volvín ver, en contadas ocasións, e tampouco o seu xesto mudara. Triste, abatido, e, como sempre, coa mirada baixa.
Xa non me saudaba, máis din por sentado que se esquecera de min, que xa non me recoñecía.
Había, eso sí, unha diferencia. Eu, entón, xa pasara polo horror. Sabía o que era vivir co medo como compañeiro, e nas contadísimas ocasións nas que a vin, recoñecín na súa mirada a miña, no seu xesto, o mesmo que tanto tempo me acompañara tamén a min.
Eran a mirada e o xesto do medo, de quen se sabe condeada sen remedio.
Por desgraza, tampouco nese momento podía facer nada, e, quen sabe? tal vez de novo estaba deixando voar a imaxinación e, en calquera caso, eu non era ninguén para entrometerme.
De novo pasaron anos ata que me crucei con ela de novo, e cando isto ocorriu, quedei totalmente impactada. Ía do brazo de alguén, e a súa mirada perdida, o seu xesto desorientado, e a torpeza dos seus pasos deixaban ben claro que algo grave acontecera na súa saúde e na súa vida.
Nesa ocasión si era obvio que non me recoñecera. Era imposible.
Onte mesmo alguien contactou conmigo. Alguien a quen lle deran o meu teléfono e que desexaba solicitar a axuda de Si, hai saída.
Alguén que me falou desa muller que tanto tempo espertou a miña atención, e que me contou a tremenda historia de medo, de humillacións, de aldraxes que tal como imaxinei sufría no momento que eu me cruzaba con ela, xa desde había tempo, que se prolongou durante tantos e tantos anos, que a conduxo a un deterioro brutal da súa saude que a convertiu no ser desvalido, incapacitado, que é hoxe, e que, ainda ásí, continúa a ser maltratada brutalmente por ese home de xesto torvo que a agarraba do brazo e que xa era, hai tantos anos, o seu verdugo.
Nunca nada dixo. Nunca llo contou a ninguén, e soamente cando a súa saude non lle permitiu valerse por ela mesma, e foi preciso e incuestionable, malia as reticencias e a negativa de quen a estaba a matar día a día, acadar axuda para ela, estalou, polo menos, parte da verdade.
Había demasiadas evidencias.
Non sei describir como me sentín cando atendín esa chamada e escoitei tan tremenda historia, unha historia que, polo menos en parte, non podo dicir que me sorprendera demasiado.
Sei que tal vez sexa absurdo, que eu non podía facer nada, e menos ainda naqueles anos e baseándome en pouco máis que un presentimento, pero non podo evitar sentir unha certa culpabilidade. Non debería ter feito algo?.
Pero, por outra banda, a lóxica dime, qué?, quen me ía escoitar?,quen ía facer outra cousa que non fora tacharme de tola ou de laretas?.
Non esquezamos que mesmo na actualidade, ainda presentando evidencias, é moi difícil demostrar os malos tratos, ou, mellor dito, é moi difícil que ser crida.
Non me cabe na cabeza que ainda hoxe, nese lamentable estado no que esa muller se atopa, ese malnacido, xa, coma ela, un ancián, poida ser ainda tan malvado, tan malnacido, como para seguir maltratándoa salvaxemente.
Pero agora é diferente.
É moi tarde, demasiado para ela, pero ten a nosa promesa, a de Si, hai saída e a miña persoal, de que imos facer todo canto estea nas nosas mans non soamente para axudala, se non para que ese malnacido pague por todo o dano que lle fixo. Do xeito que sexa.
Pasou moito tempo. Tanto que te apagou case por completo, pero, poida que por primeira vez en case toda unha vida, non esteas soa.
Tes a nosa promesa.
Asociación Si, hai saída