Montse Fajardo
Cabazas
O mesmo día en que o ditador é exhumado con todo o boato, unha navieira viguesa anuncia a celebración dunha festa de Samaín na illa de San Simón. Mentres a democracia amosa un respecto, ata excesivo, pola persoa que durante corenta anos coartou con violencia calquera tipo de liberdade, as súas vítimas son obxecto dunha nova burla. "Noche escalofriante" podíase ler nos carteis publicitarios. Debe ser a primeira vez, desde o regreso do PP á Xunta, que se fai mención do terror que supón esa illa.
Noites de medo foron as vividas polos presos de San Simón, amoreados en espazos ínfimos, agardando a visita da Raposa, como lle chamaban eles á lancha que atracaba antes do amencer para levar os máis desafortunados a unha viaxe da que non había retorno. Montarlles unha festa do Samaín no seu lugar de tortura é unha burla intolerable, que se torna especialmente cruel ao celebrarse na data en que a xente, máis alá das súas crenzas, ten unha lembranza especial para os seus mortos.
A ría de Vigo é unha das máis grandes foxas comúns da Galiza. Ducias de corpos de sindicalistas, traballadores, galeguistas e republicanos, repousan á espera de que a democracia pola que deron a vida teña con eles, como mínimo, o respecto amosado polo seu verdugo. Mentres as arcas sufragan o cambio de nicho do ditador, a vergoña das nosas foxas é aireada cos cartos dun sindicato noruegués, colectivos de memoria ou familias, aquelas que en lugar de facerse ricas co produto do espolio, tras o asasinato do pai quedaron tamén sen pan que levar á boca.
A exhumación de Franco era unha materia pendente e inaprazábel, pero no exame do respecto ás vítimas, esta democracia aínda merece cabazas.