Marta Rodríguez Engroba
Entidades bancarias, unha trampa máis para as vítimas de violencia de xénero
Helena (nome ficticio, por suposto) non é quen de dar creto ao pesadelo que está a vivir, un pesadelo que mesmo pode levala a repetir o primeiro que viviu, e que a piques estivo de custarlle a vida.
Helena chegou a Si, hai saída hai algo mais de dous anos.
A súa era unha historia tremenda de dor, de medo, de illamento, de crueldade e de humillacións, que aguantou tentando salvar a súa filla, protexela coa súa presenza, malia que mais dunha vez chegou a pensar que non sobrevivirían ningunha das dúas.
Os anos foron pasando, e cando a rapaza puido, por fin, voar soa, Helena, amosando un valor e unha dignidade fora do común, decidiu que xa abondaba, que ela tamén precisaba respirar e vivir, vivir libre por fin, sen medo. Sair fora, a esa vida que se lle negara durante tantos anos.
Non foi doado.
Con case cincuenta anos, e despois de case trinta totalmente illada, como o seu verdugo se asegurara de tela, subsistir non ía ser unha tarefa sinxela.
Atopábase totalmente fora do circuito laboral e tampouco durante eses anos tivera oportunidade algunha de reciclarse, para que?, o seu home tan só precisaba unha criada e alguén en quen bater, punto.
Tampouco tiña onde vivir, xa que a vivenda compartida co seu ex marido pertencía a familia deste, polo que non tiña ningún dereito sobre ela.
Provisionalmente, unha amiga das escasas que logrou conservar, a acollera, pero a súa vida familiar tamén estaba sementada de problemas e, malia a súa boa vontade, Helena sabía que tiña que marchar da súa casa canto antes.
Cando xa estaba a piques de tirar a toalla e comezaba a pensar que denunciar ao seu ex marido fora un erro, case como un milagre, un traballo de media xornada conseguiu devolverlle a esperanza. Tal vez ainda existía unha posibilidade.
O soldo era moi pequeno, pero Helena, acostumada a tantos anos nos que o seu home non lle deixaba dispoñer dun so céntimo, confiaba en poder administrarse o mellor posible.
Por eso, e contando xa cun traballo, alugou un piso moi pequeno, pero un auténtico palacio para ela. Alí non existían os berros, nin o medo. Era libre.
Tan só as mensaxes ainda frecuentes do seu ex marido pedíndolle volver e repetíndolle canto a quería alteraban de cando en vez esa nova tranquilidade, pero, pouco a pouco, e con axuda, ía aprendendo a ignoralos.
Alugalo, eso sí, non foi sinxelo. Os requisitos esixidos, traballo fixo, solvencia económica, un mes de fianza, etc, etc, estaban lonxe de ser cumplidos por ela, pero, afortunadamente, unha certa amizade da súa amiga co propietario, fixeron posible ese aluguer.
Nin de lonxe se imaxinaba a rocambolesca historia na que se ía ver envolta.
O primeiro e surrealista atranco apareceu cando a súa nova empresa lle solicitou, como é lóxico, un número de conta para domiciliar a súa nómina.
Obviamente, dada a súa situación, ela non era titular de ningunha, polo que se dispuxo a abrir unha, e o que se atopou foi o comezo dun novo pesadelo.
Unha entidade tras outra lle negaba a posibilidade de abrir una conta. Helena non daba o perfil de clienta que aos bancos lles interesa.
Un salario de media xornada, sen patrimonio…..Fora!.
Na primeira entidade na que se atopou con ese atranco pensou que tal vez se explicara mal, que lles dera a entender que desexaba solicitar un préstamo ou algo así, e enseguida lles aclarou que non era o caso, que tan só desexaba ter unha conta na que ingresar a súa nómina. Inútil. Era persona non grata, unha clienta non desexable.
E así un banco tras outro a foron rexeitando.
Desesperada, non lle quedou mais remedio que contarlles, con unha vergoña infinita, aos seus novos xefes o que lle pasaba, e, afortunadamente, ademais de facerse cargo da súa situación, conseguiron, por medio dun coñecido, que un banco lle abrira unha conta.
E non soamente eso, se non que, para o seu asombro, mesmo lle facilitaron unha tarxeta de crédito, que ela inicialmente non quixo, pero ante a insistencia do empregado, e pensando que tal vez tivera razón e algunha vez sería bo, ante unha emerxencia, botar man dela, acabou por aceptala.
A vida comezou a tomar forma para Helena, pero afrontar os gastos mais elementais resultáballe case imposible. Tan só o aluguer do seu novo fogar se leva cada mes case todo o seu soldo, polo que, finalmente, chegou un mes no que claudicou e decidiu botar man da tarxeta de crédito.
O resultado foi, como era de agardar, unha débeda contraída coa entidade bancaria.
Nada escandaloso. Apenas roza os mil euros, pero un mundo para ela, e non hai, ademais, mais que botar unha ollada aos extractos bancarios de Helena para decatarse de que o seu é pura necesidade.
Aluguer, gas, electricidade, son os únicos apuntes que aparecen neles, agás algún que outro pago no supermercado. Non hai gastos de lecer, nin de roupa, nin de ningunha outra "frivolidade". Eso é impensable para ela, e, ainda así, chegar a fin de mes é unha quimera para Helena.
Malia eso, ela nunca se agochou, e acordou coa entidade un plan de pagos mensual, para, pouco a pouco, ir saldando esa débeda, unha entidade, por certo, que, por cuestións de traballo visita varias veces na semana, e de sobra coñecen, ademais o seu domicilio, teléfono, etc, etc.
Por que puntualizo isto?.
Moi sinxelo. Desde o primeiro momento que existiu esa débeda nunca ninguén da oficina bancaria se dirixiu a ela malia, como xa dixen, vela prácticamente a diario. Tampouco por teléfono ou por escrito.
Pola contra, desde o minuto cero está a ser acosada por chamadas procedentes de empresas de recobro, según din no nome do banco, chegando a acumular mais de vinte diarias, que se prolongan mesmo pola noite ou na fin de semana.
Os nervios de Heléna están a piques de estalar. Mesmo a súa saude comeza a resentirse, tal é a ansiedade que lle xeneran o alude de chamadas as 24 horas do día.
Ainda así, unha vez asesorada legalmente, lembroulles as diferentes persoas que a chaman a vulneración da Lei de Protección de Datos, xa que ela nunca llos facilitou nin autorizou a entidade para que o fixera e que están, ademais, a cometer un delito de acoso telefónico e de ameazas, xa que cando se nega a confirmarlles os seus datos a ameazan coas consecuencias que esta negativa lle pode traer.
Obviamente, acudiu a oficina da que é clienta, sen que de nada lle servira. Sinxelamente lle din que non poden parar esas chamadas.
Dirixiuse por escrito a Central da Entidade. Non hai resposta.
Tan só un acoso constante, nun ton cada vez mais intimidatorio, que a está destrozando e que non semella ter fin, e non soamente eso. Malia acordar eses pagos, cando a pequena nómina de Helena é ingresada, automáticamente o banco se queda con ela, alegando unhas comisións abusivas por descubertos na conta, intereses de demora, etc, etc, etc, deixándoa, ignorando olímpicamente a lei, sen posibilidade algunha de subsistir.
Considerou a posibilidade de abrir unha nova conta noutro banco, e, unha vez ingresada a súa nómina neste, facer o propio no actual coa cantidade acordada, pero de novo esta posibilidad se lle pecha.
Se algo funciona a perfección no eido bancario é esa "alarma" para identificar aos clientes "perigosos", e nin siquera a banca por internet lle permitiu abrila.
É morosa!. Non ten dereitos!.
A presión é tal que Helena comeza a considerar atender esas mensaxes do seu ex marido, e, quen sabe? tal vez a mellor ou a única opción, sexa volver con él.
Quizás cambiou, e ver que podía perdela o fixo escarmentar.
Helena, no fondo, sabe que isto non é así, pero, como ela dí, ao fin e ao cabo, xa estaba acostumada ao seu calvario de golpes e insultos, e, polo menos, comida e teito non lle faltaban. A culpa, dí, foi dela, por pensar que podería sair adiante soa.
Ademais, mais cedo que tarde vai ter que deixar o piso por non poder facer fronte ao aluguer, que xa o último mes abonou grazas a un préstamo da súa amiga.
O seu home tiña razón. Onde ía ir sen él, se non sirve para nada?. A vista está que non é quen de valerse por si mesma, pensa.
De novo a autoestima de Helena, ese pequeno anaquiño dela que conseguira, con tanto esforzo, recuperar, está baixo mínimos e a piques de desaparecer.
Tan só ten que confiar na sorte e pregar para que, unha vez de novo co seu maltratador, un día, un golpe mal dado, unha coitelada, non a deixe non sitio. E se a deixa, que mais ten?. A vista está que a súa vida non ten demasiado sentido.
Tremendo. Arrepiante.
A historia de Helena non é a única, nin infrecuente.
Outra cousa é que unha mal entendida vergoña impida que salgan a luz, porque neste pais noso ser vulnerable está moi mal visto. É pecado.
Esta é unha realidade mais das vítimas de violencia de xénero que, por mor dese sistema que din que nos axuda, e disfraza a usura de filantropía, aboca a moitas delas ao retorno ao inferno.
Son moitas as trampas, trampas letais, as que as vítimas da violencia machista, e, en xeral, toda persoa en situación de vulnerabilidade, se teñen que enfrontar.
As entidades bancarias son unha delas, e das mais crueis.
As entidades bancarias tamén maltratan.
Asociación Si, hai saída