Vázquez Taín: "A pregunta é: cantos medios publicaran abertamente no 2001 que Marcial Dorado era narcotraficante"
Por Mónica Patxot & Natalia Puga
A principios do século XXI, e durante seis anos foi xuíz en Vilagarcía de Arousa e converteuse no pesadelo de narcotraficantes como Nené Barral ou Sito Miñanco. En 2012 volveu copar os titulares dos xornais porque o seu xulgado de Santiago de Compostela levou a investigación do roubo do Códice Calixtino. Despois veu a publicacion da súa primeira novela, Santiago. La leyenda del santo oculto, e cando xa poucos pensaban que o narcotráfico levaría de novo ao xuíz José Antonio Vázquez Taín ás portadas, El Pais publicou unhas fotos do presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, e un dos 'narcos' aos que el investigou hai máis dunha década. Saíu a defender o traballo do seu Xulgado e da Policía naquela época e volveu converterse en foco mediático ata tal punto que a actualidade chega a deixar a un lado o motivo real da súa visita a Pontevedra este venres 6 de abril, a firma de exemplares do seu libro na libraría Baroja da rúa Palamios.
Sei que vostede vén aquí a falar do seu libro, pero a actualidade manda e vostede saíu estes días a facer unhas declaracións sobre as fotos de Feijóo e Marcial Dorado... (interrompe)
Non, eu saín a facer unhas declaracións sobre o noso traballo.
Por que vostede?
Porque é lóxico, o que non vai saír é a Policía nin poden saír os funcionarios do xulgado. Tratabamos de deixar claros dous extremos, logo cada un que o interprete como queira. Eu considero que a política é así e ademais o respecto moito, por iso non vou dicir nada máis deste tema. Simplemente porque creo canto máis se diga peor é. ÿ dicir, simplemente tratei de deixar de deixar claras dúas cuestións. No xulgado fixemos o noso traballo, fixémolo ben, fixemos unha investigación, poderán considerala mellor ou peor, alá eles co que sexa... Dentro desta investigación hai unha circunstancia e o que tratamos de deixar claro é: fomos profesionais en todo. E que se nos respecte como profesionais no sentido de que se vimos unhas fotos que non eran relevantes, non eran relevantes. Que ninguén diga: leváronllelas, filtráronas eles. ÿ o único que tratei de parar. Dito isto, nada máis, porque calquera cousa que diga cada un a interpreta no sentido de: se o xuíz dixo tal significa cual. Non, miren, se queren, vou alí, me sinto diante deles e a micrófono nu empezamos a falar de todo o que ví durante 15 anos. Agora, se queren que falemos do que ví durante 15 anos, me parece totalmente irrelevante. Eles sábeno mellor ca min. Simplemente, quería deixar claras estas cousas e o resto é o debate político que teñen que producir eles. Eu aí si que non me vou meter.
Non obstante, saíu. Cando podería ter saído, quizais a Policía...
Que policía vai saír? Así como no seu momento eu asumía a dirección da investigación, son eu o que ten que asumir a responsabilidade dunha investigación. ÿ dicir, non vai saír a Policía alí. Ademais, cal deles? ÿ unha absurdez preguntarse por que saín ou deixei de saír. Simplemente, tratábase de clarificar dous extremos. Clarificados os cales, as palabras están aí e que cada un os interprete como mellor lle veña. Á parte, que eu creo que vivimos nun país de xente madura e que cada un as valore, que cada un pense por se mesmo, que non lle digan o que ten que pensar. Que non lle digan: se o xuíz dixo isto, vostede pense o contrario. Somos un país de xente suficientemente intelixente.
ÿ unha absurdez preguntarse por que saín ou deixei de saír. As palabras están aí e que cada un os interprete como mellor lle veña
Igual que se cuestionou que fixese estas declaracións, cando publicou esta novela, Santiago. La leyenda del santo oculto, se lle acusou de oportunismo porque fora o instrutor da causa polo roubo do Códice Calixtino e o libro saíu ao pouco tempo da detención de Manuel Fernández Castiñeiras.
Esta crítica inicial eu xa a esperaba cando empecei a escribir o libro. Sabía que se ía producir a crítica porque un pode ser idealista ou optimista, pero o que ten que ser é realista e despois do que vivín son unha persoa cos pés na terra porque me xogo moitas veces o colo. Esa crítica sabía que ía xurdir, pero sopeseina coa finalidade que trataba de conseguir este libro. Este é un libro que leva 13 anos de maduración. O 13 é un número que se repite moito neste libro, non só na data na que está ambientado, no ano 813, senón tamén en moitas cuestións. ÿ un libro que tardou 13 anos en ver a luz, dende o 99 ata o 2012. ÿ un libro moi documentado, moi madurado e simplemente non tivo momento para saír antes. Se un ve o traballo en Vilagarcía, xa me diredes cando puiden escribir un libro. Se un ve o traballo en Mataró, podédesvos imaxinar que estando tan lonxe... Pero alí si empecei a madurar moito máis algúns dos aspectos deste libro, a documentarme algunhas cuestións. Pero a primeira letra é despois de finalizar o roubo do Códice.
Con que obxectivo escribiu este libro?
A motivación esencial deste libro é dar a coñecer os galegos algo do que todos somos ignorantes. Xa para empezar demostralos e descubrirlles que o que se descubriu non foi unha tumba, senón un pequeno templo. Como é posible que os galegos falemos do Xacobeo, teñamos institucións en Santiago que se chaman campus estelae ignorando que o nome de Compostela vén de compositum tellos? Como é posible que algo que nos representa a nós mesmos os galegos sexamos os principais ignorantes? ÿ coma se un vai a Italia e non soubesen que a súa cultura deriva da cultura romana, un pensaría que son uns auténticos ignorantes. Eu neste libro o que tratei de reflectir ou descubrir aos galegos é unha magnífica historia de que hai 1.200 anos eramos un pobo onde a mestura da cultura románica coa suévica nos fixera quizais o pobo máis culto de Hispania. Tiñamos unha estabilidade que o resto da península hispánica non tiña. Quixen descubrir os galegos que o mito de Santiago non é un mito tan inventado, é un mito que ten unhas raíces marabillosas, que descubrilo é bonito. E ademais é un mito que nos representa no mundo e non nos sentimos o suficientemente orgulloso. Como é posible que no ano 2013, que se cumpren 1.200 anos do descubrimento deste tempo, o resto do mundo o único que saiba de nós é que un electricista puido roubar un Códice porque determinado cura se levaba ben con outro? Que imaxe queremos dar de nós?
"O meu libro foi oportunismo? Non, necesidade. Necesidade de que empecemos a falar de cousas boas de Galicia"
Esa imaxe dámola nós.
Que queira dar esa imaxe, que a de e o que queira ver como se tira alguén á auga, que o vexa ou o que queira ve como se fai Grande Hermano, dáme igual. Eu non reivindico os mass media ou os trendic topic, reivindico a celulosa. Contarlle que somos importantes en determinados momentos da historia, o que acontece é que nos sentimos sempre segundos. Quero tratar de reivindicar un pouco o orgullo galego e mostrarlle ao mundo unha novela onde a ambientación histórica é moi rigorosa, os nomes dos persoais son reais, todas as situacións son reais, todas as ideoloxías son reais, as datas son reais. O único que me inventei unha trama. Pero a documentación é moi real para que a xente coñecese a través dunha trama que é moi dixestiva, doada de ler, moi atraente un pouquiño a nosa historia porque se non a coñeces a podes defender. Despois cada un que faga o que queira, pero polo menos que a coñezan. Oportunismo? Non, necesidade. Necesidade de que empecemos a falar de cousas boas de Galicia.
Por como fala vostede da súa novela, parece máis fantasioso o roubo do Códice que o seu libro. Parece máis real o que escribe e máis fantasioso o que investigou.
Eu levo 15 anos de xuíz. Claro que plasmo a experiencia de 15 anos de xuíz, pero non sobre o roubo do Códice Calixtino porque en certo moodo non é necesario. Paréceme tan triste... Un pode falar cinco novelas de Santiago de Compostela e non necesitar mencionar o Códice Calixtino. Que trato de facer aquí? Que calquera que a lea, ao rematar, diga: quero facer o Camiño. Reflexo o Camiño de Santiago, reflexo a Catedral, o ámbito estudantil, o ámbito turístico... porque ao final é unha cidade que aínda que enchamos a boca ao falar dela ignoramos moitos cantos dela, ignoramos a súa maxia. Calquera que fixese o Camiño verá o que é descubrirse a si mesmo. ÿ un fenómeno que xa non é relixioso exclusivamente, é un fenómeno que nos superou, por iso a necesidade de escribir esta novela, porque cría que había moitas cousas que contar e que recordar para empezar a falar de cousas positivas. Queremos construír algo? Pois busquemos algo onde fundar o que queremos construír. Destruír é moi doado.
Nestes 15 anos como xuíz pasou por etapas como a de Vilagarcía, na que se converteu no pesadelo dos narcotraficantes. Vostede que é o que máis recorda, o que recorda con máis cariño?
Cada un pola súa propia personalidade enfoca o seu traballo. A min gústame o traballo a pé de porta por estar en contacto coa xente. Atender ás necesidades de loitar contra unha eiva como o narcotráfico é bonito, pero tamén é bonito solucionar os problemas dunha persoa que se leva mal co veciño, dun pai que non se entende coa súa esposa no réxime de visitas... Todas esas pequenas debilidades humanas, cando un as consegue solucionar é a satisfacción. O importante é mirar á cara dunha persoa e ver que estás a facer un servizo. O momento de Vilagarcía é intenso. Recuperar o Códice é intenso no aspecto do momento, pero non é o que te enche. Cando chegas á casa e te sentas no ámbito da túa familia o que te enche é saber que hai un montón de persoas que cando te cruzas pola rúa che diga: grazas porque vostede me solucionou o problema. ÿ o que te enche como persoa. Como profesional, depende das ambicións. Como eu nunca tiven ambicións...
O que seguro que nunca pensou é que desa etapa en Vilagarcía lle volvería tanto tempo despois, como agora coas fotos... (interrompe)
Si o pensei. Penseino sempre porque é unha etapa moi complexa. Tamén porque os galegos non somos moi conscientes do que significou o contrabando, o tráfico de estupefacientes na nosa era moderna. Pero creo que tamén é unha etapa que temos que empezar a superar. ÿ unha etapa que se pode eliminar. Policialmente, temos a mellor Policía do mundo, diso estou convencido. Daquela etapa recordo ter reunións coa DEA nas que a DEA viña a aprender. Agora, cando un leva unha vida máis ou menos normal, que veña o pasado non molesta, eu estou moi tranquilo.
"Que ninguén cuestione que o traballo do meu xulgado e da policía foi moi honrado, moi limpo, moi transparente. O pasado é pasado"
E a Feijóo que viñese o seu pasado? Deixouno intranquilo?
Non o sei. Iso son cuestións deles. Eu nese debate non me quero meter polo feito de que cada un vai interpretalo no sentido político cortoplacista que máis lle conveña. E respéctoo. ÿ o seu xogo. Os que estudamos Dereito estudamos política e política é unha ciencia que xorde en Grecia e logo se desenvolve máis en Roma que era a ciencia que che permite alcanzar o poder. Iso é política. E todo é lícito. O fascismo é política. Calquera método que che permita chegar ao poder é política. Eu entendo que eles teñan ese debate de que o que non consigo doutro xeito vou intentar conseguilo... Y iso é unha cuestión que eu aí non vou entrar. Eu no que vou entrar é en que ninguén cuestione que o traballo tanto do meu xulgado coma da policía que traballou comigo foi moi honrado, moi limpo, moi transparente. O pasado é pasado.
E entrar en que Feijóo non sabía a que se dedicaba Marcial Dorado?
ÿ que a pregunta non é xusta. A pregunta sempre leva a unha resposta. E, volvendo ao libro, preguntáronlle ao deán: Cre vostede oportuno que o señor Vázquez Taín saque un libro no que se fale da guerra entre sotanas? E dixo el, non. Estasme a facer unha pregunta que non é así, que eu cha devolvería. A pregunta é cantos medios de comunicación publicaran abertamente no ano 2001, que foi cando eu empecei a investigación, que o señor Marcial Dorado era un narcotraficante. Pero eu non quero volver falar deste tema., eu non teño nada máis que dicir.
Como prefire que o recorden? Como un xuíz que foi pesadelo dos narcotraficantes ou como a persoa que escribiu Santiago. La leyenda del santo oculto?
O único que me importa é que o meu fillo me recorde e estea o suficientemente orgulloso como para poñerlle ao seu fillo o meu nome igual que eu lle puxen a el o do meu pai. O resto dáme exactamente igual.
Relacionadas:
-
A causa sen xulgar máis antiga de España sentará a Nené Barral no banco por contrabando e suborno
Por Natalia Puga |
-
Sito Miñanco enfróntase a seis anos de cárcere por blanquear diñeiro do narcotráfico xunto á súa familia
Por Natalia Puga |
-
Sen perdón para Sito Miñanco polo "genocidio" da xeración perdida
Por Marisa Ciordia & Natalia Puga |