Cando o teu traballo empeza ao acabar a vida dos demais: "Somos os últimos e aí non podemos fallar"
Por Natalia Puga & Mónica Patxot
O traballo de Noelia Lago Rey empeza cando se acaba a vida dos demais, un momento no que o seu labor resulta transcendental, precisamente, porque é o último. Noelia dedícase á tanatopraxia, unha profesión que abarca todas as accións necesarias para acondicionar un cadáver antes do seu enterro ou incineración, pero que vai máis aló das técnicas que se utilicen sobre o propio corpo e engloba unha función máis ampla de tramitar a documentación necesaria para esa despedida e de tentar que eses últimos momentos antes de acabar baixo terra ou reducido a cinzas sexan o máis levadío posible para quen segue respirando, os seus familiares, amigos, achegados e todas aquelas persoas que sofren por ese último adeus.
Nesta semana na que se celebra o Día dos Santos ou Defuntos e moitas miradas apuntan cara aos cemiterios, en PontevedraViva quixemos poñer o foco nesoutro lugar ao que a ninguén lle gustaría ter que ir nunca e que para Noelia Lago e os seus compañeiros é un posto de traballo, os tanatorios. Ela traballa desde fai cinco anos no de San Mauro de Pontevedra para o funeraria San Marcos e faio cada día cun sorriso na boca, consciente de que quen a vexa estarán a pasar un momento delicado no que unha cara amable e un xesto cariñoso pode facer un pouco menos duro o transo.
A súa vocación xuvenil non estaba enfocada a este traballo, pero a vida foi levando ata atopar o que cre que é xa o seu oco. A súa intención de ser cardióloga frustrouse e acabou nunha especialidade moi diferente, as Finanzas, pero a vida tíñalle reservado un revés que o cambiaría todo. O seu pai faleceu sendo el (e ela) moi novos e, xusto nese momento de dor e de ver a vida patas para arriba, viu claro que ela ao que quería dedicarse é a facer máis sinxelo o momento en que outras persoas pasasen por un momento como aquel. Preparouse para iso facendo o curso específico e, unha vez titulada, en San Marcos déronlle a "primeira oportunidade" de poñelo en práctica, adquirir experiencia e descubrir que é unha profesión que "cada día gústame máis" e na que xa pensa en realizar a formación superior.
"Somos os últimos e aí non podemos fallar". É a súa filosofía laboral e cada día esíxese o máximo para cumprila, consciente de que non é sinxelo e de que, ademais, traballa nunha contorna no que hai moitas máis posibilidades que noutros traballos de atoparse alén a un 'cliente' enfadado, os achegados ao falecido cos que lle toca tratar. "A xente chega nerviosa e vaiche a falar mal, pero tampouco o podes ter en conta", explica baseándose nunha experiencia laboral na que xa se atopou moitas situacións "complicadas" e aguantar malas caras e actitudes hostís de persoas que non adoitan estar "medianamente serenas".
Para sortealas, tira de sorriso e da empatía que lle deu verse tan nova na tesitura de ter que enterrar a un pai. "Cando pasas por unha situación así che axuda moito porque te pos na situación do familiar para entendelo", indica. Cando ten a un achegado diante pensa para se mesma "se que estás enfadado, porque che pasou isto, non contabas con iso e valo a pagar comigo, pero non te preocupes, porque eu vou poñer o meu ombreiro para que o pagues comigo". Aí está a parte de psicoloxía do seu traballo e ter asimilado que "se sae ben, xenial, pero se hai algo que falla por calquera circunstancia, somos nós".
O día a día do seu profesional asóciase de forma habitual simplemente cunha finalidade estética de ' maquillador' ou 'preparador' os corpos, pero, en realidade, é unha cuestión máis global de "tentar que os familiares a última imaxe que leven sexa o máis parecido a como era o falecido en si", que a familia non leva unha sorpresa demasiado grande ao verlle.
Moitas veces, o traballo é "complicado", pois algúns corpos chegan ao tanatorio en condicións que dificulta a súa preparación. Ocorre en moitas ocasións cando se trata de falecementos por accidentes de tráfico, pois poden quedar tan irrecoñecibles que o profesional se ve na tesitura, moitas veces, de recomendar ao familiar que non pode ver o corpo porque é imposible de reconstruír.
O momento adoita ser difícil de xestionar, pois "como lle explicas ti a unha esposa, a un fillo, a unha nai que non pode ver ao seu familiar?". Hai persoas que, de todos os xeitos, "insisten moito". Nunha ocasión aconsellou a unha esposa nova que non vise ao seu marido recentemente falecido, pois "á parte de ser profesionais, somos humanos" e crían que o impacto sería moi grande, pero finalmente mediou un psicólogo e recomendoulles que si lle deixasen velo.
Esa insistencia tamén lle levou ao momento máis complicado que lembra da súa carreira, o de ter que deixar a uns pais ver ao seu bebé de apenas seis meses. Colleuno nas súas mans e esa imaxe "téñoa marcada" tan a lume lento na súa retina como a preparación dunha nena de sete anos á que tivo na súa mesa de traballo nunha ocasión. Revíveo "coma se fose agora", pero inclúe eses recordos nunha lista de apenas "dúas ou tres veces que me afectou máis no día", pois, polo xeral, conseguiu que "eu saio pola porta e esquézome do traballo".
Noelia non é, nin moito menos, fría, senón unha persoa sensible, empática, e moi respectuosa cos demais, pero conseguiu separar a súa vida laboral e persoal. "Fíxenme unha forza interior: non podes levar o traballo a casa porque se non non es capaz de facer o traballo", explica. Fíxoo porque considera que é necesario "ser de pedra" para que, á hora de atender á familia, ser a parte forte. "Se te atopas unha familia que vén esnaquizada e atópache a ti que che vés abaixo tamén, vén máis abaixo".
A preparación do cadáver esixe o uso de materiais como ceras, pinzas, agulla, fío, algodón e maquillaxe. Adoita ocupar unha media de 45 minutos -aínda que ás veces pode prolongarse ata tres horas- e Noelia é partidaria de utilizar a menor cantidade de maquillaxe posible, para que o corpo sexa "o máis natural posible". Precisamente, para que se parezan, hai corpos aos que, por petición da familia, píntanlle os beizos ou os ollos porque era unha persoa coqueta. O máis rechamante que lle solicitaron foi botarlle colonia ou meter na caixa mortuoria terra.
Cada familia é diferente e, aínda que practicamente todas as familias optan xa por velar ao falecido no tanatorio, hai aínda excepcións de velorios en casa. Dentro dos que se realizan nas instalacións da funerario, cada vez máis optan por tapar a caixa e por pechar a sala de noite para irse a descansar, aínda que segue habendo familias que pasan a noite velando ao seu achegado e outras que se van a casa unhas horas, pero piden ao persoal que deixe a luz acesa.
"Cada falecido é unha historia diferente" e esa é unha das cuestións que máis lle gustan a Noelia do seu traballo, que "cada día é un día diferente, non tes todos os días unha monotonía". Iso e o trato coa xente, lle " enorgullece" poder axudar ás familias en momentos tan complicados e unha das partes difíciles do seu traballo é, de feito, explicar á xente a que se dedica, pois a réplica habitual que adoita ter é "estás tola".
Ela mesma, dez anos atrás, "para nada" imaxinouse que esta sería a súa profesión, sobre todo porque "non coñecía a ninguén que se dedicase a iso", pero agora non o cambiaría e mesmo se expón que, chegado o caso dun familiar ou persoa próxima falecido, gustaríalle ser a ela quen o preparase, pois aí non vería na súa mesa á súa ser querido, senón parte do seu traballo. A priori pensa que "quen mellor que eu, que o coñezo?", aínda que recoñece que "se me atrevo ou non xa veremos, chegado o momento".
Relacionadas:
-
O Tanatorio de Poio estrea instalacións e novos servizos
Por Cristina Saiz & María José Pita |
-
Funeraria San Marcos ofrece dispositivos para que as persoas invidentes accedan a esquelas e documentos
Por Redacción |
-
San Marcos presenta o seu novo vehículo fúnebre
Por Redacción |
-
San Marcos solicita licenza para unha sala de velorio no centro de Ponte Caldelas
Por Noticia patrocinada |
-
RADIO.- Conversas na Ferrería: Falemos da morte
Por Marisa Ciordia |