Un verán “normal” para evadirse da incerteza da guerra de Ucraína
Por Natalia Puga & Mónica Patxot
Moitos deles non teñen onde volver, non saben se van poder volver e viven unha incerteza continua sobre o seu futuro e mesmo sobre o seu presente máis inmediato. Desde hai meses, tiveron que deixar a súa casa, a súa familia, os seus amigos, o seu colexio e toda a vida que coñecían para entrar no descoñecido, unha nova cultura, unha lingua diferente e unha nova forma de vivir case de prestado.
Esta é a realidade na que viven as familias ucraínas que atoparon acollida en Galicia fuxindo da guerra e, para que se tomen un pequeno respiro e vivan un verán o máis normal posible, desde esta semana participan nun campamento en Pontevedra.
Este refuxio no medio xa dunha vida como refuxiados atopárono na residencia de estudantes de Afundación en Pontevedra. Un grupo de 18 nenos e nenas e 8 nais desprazáronse desde distintas localidades galegas como Monforte, Maceda, Oleiros, Ordes ou Baiona e, durante dez días, poderán zambullirse na experiencia do típico campamento de verán.
Xogos, sorrisos, excursións e actividades deportivas e creativas que, no seu caso, experimentarán cunha mochila moi dura ás súas costas, a da "dor intensa" dos últimos meses e de saber que o seu país está sumido nunha guerra.
Inna ten tres fillos de 4, 12 e 16 anos e reside desde hai meses cunha familia de acollida de San Pedro de Nós, en Oleiros, á que está "moi agradecida" e coa que sente que son "moi amables, moi abertos" e acompáñalles a diario, pero xa necesitaba un respiro.
Este campamento deullo aos seus fillos e ela quixo acompañalos, collendo a luva dos organizadores para poder abrir a oferta lúdica ás nais que, nun contexto de incerteza constante, temen deixar aos seus fillos.
Desde o descanso que lle dá ver aos seus fillos "moi alegres", recoñece que se atopou con que "Galicia está moi preto da cultura ucraína", parécense moito, unha circunstancia que facilitou a adaptación. Agora están xa "afeitos" vivir aquí e miran con moitas reservas cara a Ucraína.
Natalia Afónina Afónica, presidenta de AGA-Ucraína, coorganizadora do campamento xunto con Afundación, explica que agora que en Kiev recuperouse certa normalidade, hai familias que pensan en regresar de fronte ao mes de setembro para que os nenos incorpórense ao curso académico. Ese regreso non está, con todo, nos plans de Inna.
"Esperamos cada día que sexa o fin da guerra, que todo estea ben, pero onte unha cidade ucraína foi bombardeaba. Non sabemos sobre os nosos plans", conclúe, e lembra que hai "moita xente que sufriu".
Ese sufrimento e os momentos "moi dolorosos" que lembra Natalia Afónina seguramente está detrás das reservas de moitas familias para compartir as súas vivencias. Tomás, de 10 anos e veciño de Ordes, vive desde hai dous meses cunha familia refuxiada e recoñece que "eles non falan do seu país".
Con Tomás viven Artem, de 9 anos; Katia, de 19 anos e estudante de veterinaria en Ucraína; e a súa nai, Valeria. Está moi contento desta convivencia e estes días tamén se desprazou a Pontevedra para participar no campamento, aberto tamén ás familias de acollida que necesitan, como todos, "un verán normal" para evadirse de tanto dor.
En catro quendas de ao redor de 25 nenos, os nenos e nenas refuxiados, as súas nais e os seus nenos de acollida gozarán en Pontevedra de actividades deportivas, creativas e saídas culturais e ambientais, todas elas co apoio de monitores e de dúas persoas tradutoras para facilitar a comunicación e o coñecemento intercultural.
A Tomás o que máis o gustan son "as excursións". A Vlad, de 10 anos e acollido en Monforte, "correr, a praia e estar coa miña nai". A Diana, de 14 e da mesma localidade, "o fútbol, o baloncesto, xogar co cerebro". A Lida, de 12 e residente actualmente en Oleiros, "ir ao aquapark". Todos eles verán os seus desexos cumpridos na ampla oferta de actividades.
Aquí atoparán un tempo de lecer e de descanso que lles permita afastarse desas experiencias tan intensas vividas nos últimos meses, "propiamente un campamento", en palabras de Carlota Sánchez-Montaña Puga, coordinadora adxunta da área de Educación de Afundación, e unha "posibilidade de gozar dun verán normal".
Entre esta semana e o 18 de agosto, estes campamentos acollerán a nenas e nenos con idades comprendidas entre os 4 e os 19 anos. A maior é Katia, de 19. O máis pequeno, Luca, de 4, e que se converteu en cuestión de horas en "a mascota do campamento".
Todos teñen vivencias moi similares, pero todos vanse adaptando á súa nova vida galega. Igor, de 16 e residente cunha familia de Oleiros, ve "moitas diferenzas entre as nosas culturas", sobre todo, coa comida, porque asegura que alí as racións son "máis grandes", pero vaise adaptando porque ten "moitos amigos na miña escola" e gústalle moito "xogaron con eles" e porque o verán dálle a oportunidade de ir á praia para nadar.
Anastasia, de 8 e que vive cunha familia en Baiona, tamén goza da praia e de nadar e asegura ter "moitos amigos aquí". Fronte a Igor, a ela gústalle moito a comida galega, "está moi rica", aínda que recoñece que o peixe non a apaixona.
A iniciativa bautizouse "Cubertos Ucraína", nome similar á iniciativa "Cubertos" coa que Afundación serviu menús a nenos de familias desfavorecidas durante os dous últimos veráns porque, tal e como destaca Carlota Sánchez-Montaña, cubrir as necesidades dos nenos é "moito máis que a alimentación".
Tamén é importante cubrir o lecer, pois en Ucraína a situación é "moi difícil", "moi dura", pero "a vida segue e temos que facer o posible para que a xente teña unha vida normal".
Unha vida normal na que non poden esquecerse de que cada día nese país polo menos 100 nenos quedan sen pai, pois se calcula 100 baixas diarias entre os soldados ucraínos e os que lograron refuxio noutras partes de Europa "moitos deles non teñen onde volver e non saben se van volver".