Cambiaron os traxes escuros por polos e os discursos grandilocuentes por frases curtas e pegadizas, propias dun influencer de Instagram. Véndense como gurús políticos que prometen un retorno a un pasado idílico que, en realidade, nunca existiu. O seu discurso céntrase na idea de que só eles poden salvar á patria, que estamos rodeados de inimigos e que o mundo se desmorona ao noso ao redor.
A política converteuse nun reality show onde a nova dereita xoga o papel de vilán. Coa súa retórica agresiva e as súas poses de macho alfa, buscan acaparar a atención, involucrar e polarizar á sociedade. O seu discurso, como un virus, infecta as mentes de moitos, xerando unha epidemia de medo, odio e división. Do mesmo xeito que un virus, esta ideoloxía adáptase e cambia constantemente para atopar novas formas de penetrar nas nosas crenzas e manipularnos emocionalmente.
Os síntomas deste fenómeno son fáciles de recoñecer: un nacionalismo exacerbado que busca dividirnos en "nós" e "eles", un medo irracional ao diferente e un rexeitamento visceral ao progreso e aos cambios sociais. Como un virus, este discurso aliméntase da necesidade de atopar culpables a quen atribuír os nosos problemas.
Do mesmo xeito que os virus desenvolven inmunidade aos antibióticos, estes novos discursos políticos vólvense cada vez máis resistentes ás críticas e ás refutaciones. A súa estratexia consiste en repetir mentiras ata que parezan verdades, en desacreditar aos medios tradicionais e en presentar calquera intento de refutación como parte dunha conspiración na súa contra.
Hai apenas uns anos, as súas declaracións eran consideradas marxinais. Hoxe lograron normalizarse, infiltrándose no debate público con mensaxes que apelan á identidade nacional, a seguridade e a tradición. Aproveitan crises económicas e migratorias para ampliar a súa base de apoio, presentándose como defensores do "cidadán común". Fronte á complexidade dos problemas globais, ofrecen solucións aparentemente claras e simples: pechar fronteiras, expulsar inmigrantes, recuperar a "grandeza nacional".
Con todo, a súa retórica é perigosa, pois, por unha parte, o apego a certas ideoloxías extremistas, tanto de dereitas como de esquerdas, pode levarnos a ser moi crueis, a cegarnos e a realizar actos totalmente incorrectos cos demais. Ao par, non só atacan aos seus adversarios políticos, senón que tamén desacreditan as institucións, promovendo un clima de desconfianza que debilita o sistema democrático.
A resposta a este fenómeno non pode ser o pesimismo nin a resignación. A democracia, coas súas imperfeccións, segue sendo o mellor sistema para garantir a liberdade e a igualdade. Pero para que funcione, é necesario fortalecer os seus alicerces: maior participación cidadá, educación cívica, pensamento crítico, transparencia e desmontar os bulos e as narrativas do odio.
Os medios de comunicación e as plataformas dixitais teñen un papel crucial nesta batalla. Deben priorizar o xornalismo rigoroso e evitar a amplificación de discursos extremistas. A desinformación é unha arma poderosa, e combatela require un esforzo conxunto de xornalistas, cidadáns e líderes políticos.
En definitiva, desmontar estes discursos extremistas non é tarefa fácil, pero é posible. Non podemos permitir que o medo nos paralice. A democracia é un proxecto en constante construción e a súa defensa require compromiso e valentía colectiva.
O futuro non está escrito. Si actuamos con determinación, podemos construír unha sociedade máis xusta, libre e igualitaria, onde a diversidade sexa un valor e a convivencia pacífica, unha realidade.
Pero, e si a verdadeira ameaza non ven de fóra, senón das nosas propias mentes?
Como ben advertiu Jean-Jacques Rousseau: "O animal é, ao pouco de nacer, todo aquilo no que se converterá ao longo da súa vida. O animal humano, en cambio, é o único capaz de chegar a converterse nun imbécil" pero tamén é o único capaz de superarse, teñamos esperanza.