Pedro De Lorenzo y Macías
Mascarroña: "A Santa Compaña"
Fotografía: @Sofía Lorenzo.
¡Menudo canguelo! Nos contaron historietas sobre muertos-vivientes. ¡Si.., si! Teníamos que disfrazar una calabaza. Nos la prestó nuestro amigo "Veiga". Tenía muchas fincas.. ¡De todo! Nos llevamos la más grande. Era para espantar a los muertos vivientes; que no entrasen en nuestro barrio.
En los arreglos tuvimos muchas discusiones: ojos de triángulos, redondos, uno más grande que otro. El acuerdo fue unánime en la gran boca, fea y horrible; con unos dietes de palo, unos torcidos, otros llenos de porquería.
Llega Mascarroña. ¡Uno de los mayores! Se burla de nuestros miedos, se chulea; presume que vio La Santa Compaña. Sacó un papel arrugado, de un bolsillo con remiendos. Leyó en gallego. ¡Qué macho! En clase ya lo habían atizado.
"A noite estaba engalanada de estrelas, a lúa feiticeira, coquetéase da súa brancura; o aire é cálido, mesto, pegañento, cabreado con octubro mentireiro. Os mouchos están alarmados, choran a morte. Os demais paxaros agáchanse. Xorde os oubeos do lobo, dos cans. A xente espétase supersticiosa, cólganse escapularios, crucifixos; úntase con allos, acenden ás candeas, pechan fiestras. Din os seus rezos, para defenderse das iras satánicas, as iras da morte.
Amence cedo. O sol ergueuse enrabechado e escintilea apaixohadamente; non o deixaron durmir. Queima e afastou ás nubes por envexa. No cruceiro dos catros camiños un fillo de Baco estaba agazapado; tiña os ollos fixos, sen luz, un sorriso apagado e un ricto de misterio......... ¡Estaba morto!
Alborotouse a aldea: berros, choros..., ¡morreu o Cabuxo! ¿De qué? ¿Cando? ¿Unde? As verbas chearon ó ceo. O Cabuxo chámase Pepiño. Era moi devoto do deus Baco e tódalas noites lle rezaba: facía o vía cruces por tódalas tabernas.O tiñan deitado nunha habitación tenebrosa, escura; vestía de traxe e garavata. Estaba estauricado cos brazos cruzados, os ollos pechados, e unha face de paz rodeábao. Moitas mulleres de negro choraban, berraban, contaban a súa vida, contaban a grande pérdida para a súa muller, para os seus fillos...: choros, berros, loitos.
Pronto se inicía o cortexo fúnebre: os homes, serios, comentan as proezas do Pepiño, sobre todo nas apostas co viño; as mulleres, chorando unhas, outras criticando; as moi poucas, rezando por se existe un máis alá.
Chega a noite cos seus segredos; a lúa, traidora e de moitas faces, rise de nós, e entre mofa e mofa, acompáñanos coa súa luz de gasa e feiticeira. A xente está alegre, alá na ADEGA; xorde a gaita, xorden cánticos: chegou o bautizo do viño. Todos séntanse en corro. Mentres van trasegándoo, eles van engulindo viandas, ben regadas polo viño; comenzan os contos, as lendas. Entra O Pelanas, branco de defunto, tremendo, nervoso, excitado.....
- -¡¡ Acabo de ver a Santa Compaña!! E con ela ía O Cabuxo, trolando e feiticeiro.
Manolón, o matarife, cun sorriso malicioso e burlón, métese co Pelanas.
- -¿E quen ía nesa Compaña?
- -¡¡Saiú do cemiterio!!! Diante ía unha bruxa de roupón negro, portando unha gadaña. Séguenlle un cadaleito con cornos de carneiro; o cortexo eran mortos viventes, cunha túnica transparente, pero sen alma. Detrás ía O Cabuxo, que xa perdera un zapato, media chaqueta e a garavata convertérase nun lazo. O seu carón ía un macho cabrío, que bufaba aromas en honor a Baco".
- -¿Quedasteis calados, con medo? Eu non lle teño medo nin a ô demo. Aí quedades, rapacinhos.
¡Nos llenó de pavor, por poco tiempo! Ya estábamos elaborando la calavera. Un amiguete, con tres palos, le confeccionó el cuerpo. Lo cubrimos con retales de harapos blancos. Le daba un aspecto más tétrico. Los ojos, desiguales, pero cubiertos de papeles trasparentes de distintos coloridos. Pusimos dentro del calacú una linterna vieja de mi abuelo, aún tenía un poco de pila.
Anochecía el 31 e iniciamos su ubicación. Vimos que se acercaba Mascarroñas. Encendimos la linterna y nos agazapamos. Grandes gritos y carrera alocada: ¡¡A SANTA COMPAÑA!! ¡¡A SANTA COMPAÑA!! Se esfumó y llegaban gente un poco alterada. Nos evadimos, nos refugiamos en nuestras casas. ¡Narices! ¡Dejamos encendida la calabaza!
El Pescadillas, siempre venía con tres o cuatro merluzas. Haciendo sus curvas naturales, conocía el camino, sin luz, a tientas. ¡Se quedó electrizado! "¿DOS SANTAS COMPAÑAS?". Era mucho para su entendimiento etílico. Empezó a gritar, tropezar con todo, tiro piedras… ¡UN ESCÁNDOLO!! Huyó lleno de miedo.
¡Día de Todos los Santos! Tocaba Misa y visita a los cementerios. Nos juntamos varias familias. ¡Cómo estaban los mayores! Se preguntaban quiénes fueron los gamberros de tanto desastre. Había que encerrarlos en el reformatorio.
El Pescadillas había roto los pantalones y varias plantas de los jardines. Lo llevaron a casa, desmayado y descompuesto. El Mascarroña, el presumido valiente, no durmió en su casa. El casero del Pazo le bañó y le regaló ropa nueva. No hizo acto de presencia.
Ya de tarde reunión de la pandilla. Los mayores nos aconsejaron confeccionar una calabaza para espantar a muertos vivientes.. ¡Vaya, vaya! Sudor y ……..
Pasada la tragedia, presumían de fuertes y machos. Buscaban a los bromistas de la noche de difuntos. ¡No entendíamos a los mayores! Presumen, pero ante la calabaza no se acercaron y unos mancharon sus pantalones.
Empezamos a entender el entorno. Toda es apariencia y antes los hechos de misterio, se nota su ausencia.
Pedro de Lorenzo y Macías