Pedro De Lorenzo y Macías
Platón: Las vicisitudes de un gran marinero. Primer episodio: añoranzas de su infancia.
¡Nos acoge esta linda y suave playa do Leste! ¡Fachendosa, presume de su puerto, lleno de historia y leyenda! Al fondo, divisamos "los almacenes". Lugar para guardar los aparejos de pesca, lugar de escuela y vecino de la Isla de Las Ratas. Entre ella está situada la playita "Cajarrón de Consuelo". Este es el puerto marinero de un bello pueblo: CAMPELO. Gente sencilla, sacrificada y muy acogedora.
¡Enero, frío y cruel! En una casita, sita entre en el Almacén y la Isla de Las Ratas, nace el 10 de 1955, Claudio Martínez Casás. Bien dotado, trabajador, sufridor, generoso, de una gran clarividencia intelectual.. ¡Un mariñeiro sempre aberto e amigo de todos! Su infancia fue dura, pero feliz. Muy aplicado en todos los ámbitos: habla y escribe en dos idiomas; le encanta la filosofía y lo bautizamos "Platón". Con su sencillez, muestra su gran experiencia, que es la madre de la sabiduría.
Lo abordamos en el Bar La Rambla. Es su cuartel general, en el pueblecito de Campelo. Su refugio para su descanso. Afronta diversas faenas en captura de productos de su inseparable amigote: el mar.
"Vos semper estades de preguntas. Eu – qué sei eu- no acordó casi nada de cando era neno. ¡Home! Algo teño na memoria. Falan que, cando nacín, o día era de carallo: vento e chuvia. ¡Sería costume! Me meteron no mar: era o bautiço do mariñeiro. Os padriños deberon ser as ratas; había e hai moitas. ¡Non morrín e enamoreíme do mar!
¡Platón! ¿No te bautizaste por la Iglesia? Háblanos de tu infancia, de sus andaduras.
"¡Memi, fica outra taçiña d’ise viño! ¿Cómo non ía a bautizar pola igexia? Levaronme ó mosteiro de Poio. Os padriños xa no me acordó. Puxéronme o nome de peu pai: Claudio Martinez. ¡Pobriño, moito tuvo que navegar e traballar! Eran tempos moi duros.
"Ista era a escola, de nenos e nenas. ¡Claro estaba nos Almacéns! Os mariñeiros e as mulleres amañaban e gardaban os aparellos da pesca, eiquí. Arriba a maestra Josefa Otero nos daba estudios; era moi boa persoa; moito sufriú, a pobriña. Os rapaces era bos peixes, maís que peixes. Falaban e pelexaban. Ila os mandaba a buhardilla, que lle chamábamos "O buraco". Moitas veces o buraco estaba cheo, e poucos na escola. Aprendín moito con ella".
"Chegaba a Primaveira. Eramos uns rapaciños e xa íamos a buscar o xornal. Primeiro atrapábanos grilos; os príncipes ós levábamos pra casa; aos carniceiros lle atámos un fio a unha trampa de ratas. ¡Miña madriña! Tíñamos moitas. As colocábamos onde durmen isos lagartos grandes. ¿Cómo se chaman? Eisí, xa me acordó: ó lagarto arnao. ¡Eran moi lambóns! Ían a comer o grilo e quedaban atrapados. ¡Xa mortos, quitallamos a pel e a poñíamos a secar!"
Logo íamos a serpes. Sabíamos onde estaban. Uns, con paos, faciamos que saleran e as matábamos con os tira-pedras. ¡Arrancada a pel..¡a secare! Cando as peles dos lagartos e serpes estaban secan as vendíamos ao zapateiro. ¡Era boa persoa! Nos daba unha peseta por pel. Logo repartíamos os cartos, e sempre levabas uns patacóns pra axuda da nosa casa".
- Memi, outra taciña. Istos mátanme de sede. ¿Queredes outras?
- Gracias, Platón. Fue una infancia de muchas aventuras y feliz. Cuéntanos como celebrabais as navidades.
"Nestos tempos, os nenos íamos a coller musgo pra facer noso belén. ¡Había que andar listo! Trocábamos parte d’il por figuras do nacemento. Era o maior d’os irmáns e íamos faxendo o que podíamos. Uns troncos eran ó belen; alí estaba María, José e o Neno. No había mais que unha burra; o boe custaba moitos cartos.
Colocábamos as montañas; cheábamos unha lata de auga e a rodeábamos de pedras e musgo. Sobraba area, pois sobraba nas playas.
Na Noite Boa cenábamos coçido. E íamos a cantar panxoliñas polas portas. Nos xuntábamos todos os veciños. Compartían o pouco que tiñan. ¡Eran unha festa moi bonita! ¡Canto recordo a meus país, a meus amigos! Neste tempo, os nenos íamos ao catecismo de Fátima e ó do Mosteiro. Era pra ver sí os Reis deixaban xoguetes en os dous sitios. ¡Mais no eran parvos! Deixaba un solo agasallo, eiquí o no mosteiro..
¡Agora xa o entendo! Eran os mesmos curas eiquí e alá. ¡Que parviños éramos!
"O Pai Demetrio era un cura moi bo. Traía un saco de caramelos os día da catequesis; nos regalaba. Íamos todos, nenos e nenas. Os troleiros apañaban mais. ¡Era un día especial!
Iste Frade falou con miña nai. Custeaba todos os meus estudios en un colexio dos Mercedarios: viaxes, roupa e estudios. ¡Non bufedes! Eu era moi aplicado. Aprendía todo e me quedaba na cachola".
- ¿Por qué no aceptaste? Hoy sería un buen fraile, pues tienes las dotes necesarias: sencillez, generoso y una gran humanidad.
"Non me vexo vestido de fraile. Falei co Pai Demetrio e lle dixen: Verá, Pai, eu sou o maior dos irmáns; teño que cuidar d’iles, xa que miña nai ten que ir a facer o troco: cambiar os peixes pola leite, carne, roupa. Meu pai está afora, alá lonxe, en isos mares, pescando. ¡Graçias e que Deus o llo pague! ¡Xa está ben por hoxe! Son recordos moi felices e tristes. Non quero chorar. Outro día siguimos coa mesma festa.
Nuestro amigo Platón tiene muchas duras y bellas experiencias que narrar. En el siguiente episodio, nos hablará de sus primeras aventuras de pesca. Muchos de nosotros ya tenemos en olvido "O camiño d’as Ostras". Cierto. En Cocheras, antes de las fábricas, cogíamos ostras en su playa. ¡Nos contará todas sus aventuras!
¡Felices Fiestas! ¡Bella y hermosa Navidad!
Pedro de Lorenzo y Macías.
Fotografías: ©Miguel Herrera.