Pedro J. Peón Estévez
Máxica e curta viaxe (Volta a Galiza) (e III)
Rodamos de vagar pola fértil ribeira do Lemán. O campo é un xardín. Navegamos entre mares de videiras e froiteiras perfectamente alinhadas nas chairas. As vilinhas sucédense mansas, floridas, bebendo auga-de-vida do feiticeiro lago. Pasamos a vila de Nyon, que ben merecía unha visita pero non hai tempo nesta nosa atípica viaxe á xaponesa (lisca-lisca-lisca!) Coma así, aínda tivemos tempo de parar en Coppet, unha pequena vila, por conselho do profesor. A minha senhora e eu tomamos un té e un café, mormente por usar o banho, e cobráronnos como se romperamos algo. Na rúa hai un caixón de libros cun letreiro: " Colhe un " e colhín un, unha novela. Aínda non dei conta dela pero prometo facelo algún día. Conhecendo ó profesor, supuxen que non estabamos alí para pillar un libro, tomar café nin ourinhar. Pararamos por mor de visitar o castelo de Coppet, a antiga residencia da baronesa de Stäel Holstein, máis concretamente Anne-Louise Germaine Necker, (1766 - 1817) escritora, feminista e filósofa francesa de orixes xenebrinas. Lectora fervente de Rousseau, nese mesmo castelo organizou moitas tertulias con destacados ilustrados. Afouta progresista, chegou a desafiar ó mesmísimo Napoleón. O edificio estaba pechado e, tras facer unha breve andaina por unha arborada e rectilínea alameda existente en fronte do castelo, seguimos viaxe cara á grande cidade. Chegamos e a profe conseguiu aparcar no acto...en Xenebra nada menos ! Estamos preto da macro-estación e venme a lembranza do doctor Xerardo Moscoso: " Estación de Xenebra// Exportación de excravos / ca maleta ó lombo / chegan os espanhois / mordidos de lagarto " O grande doctor Xerardo, que voltara a México mordido de lagarto e de algo máis. Entrounos a fame e iso en Xenebra pode ser un problema. E atopamos un sitio alí mesmo; ao pé da grande estación: "Chez Lili / Tapas tous les soirs". Entramos sen vacilacións. Cando a fame é moita non hai cabeza nin tempo para reflexións. A alfombriña da entrada xa nos deu unha idea de onde estabamos. Ten unhas letras pintadas: GALICIA, CHEZ LILI, bo sinal. O profesor tíralhe unha foto. Boa comida, prezo módico, chef galego, camareira brasileira de Minas Gerais amabilísima...que máis se pode pedir ? Un licor - café ? Tamén hai. Se algún día venhen a esta vila grande, déixense caer por Chez Lilí, rúe des Gares 21, Xenebra 1221 Suíza. De nada. Vai a ser certo que hai unha fada boa que coida de nós nesta viaxe. Por se acaso, nós trouxemos dúas da casa. Chegamos ao hotel e deixamos a equipaxe. É un pouco antigo pero aclhedor e moi ben situado. Hai dúas camas en cada cuarto, o que quere dicir que esta noite imos durmir os seis ben estricados. Na mesma recepción dannos un pase para viaxar de balde en todos os transportes públicos, barcos incluídos.
Non é posible falar de Xenebra sen facelo do Ródano, un dos grandes ríos europeos. Nace nos Alpes, a sua fonte é un glaciar. Logo descorre polas vilas valesianas de Sión e Sierre, vilas nas que eu trabalhei sen sospeitar que estaban no curso do gran Ródano nin da súa condición de alpinas. Cando acada a vila de Martigny, o río fai unha quebradura de 90 graos e entra no lago Lemán polo leste. Eu coido que o devandito lago é un ensanchamento do propio río que se estreita en Xenebra para ser de novo río e abocar o caminho ata o Mediterráneo a través de Francia. Despois do Nilo é o que máis caudal aporta ó mar. Esa parte de Xenebra, onde o lago torna a ser río, é a máis fermosa e comercial. O poderío económico desta urbe vese nos grandes blocos das ribeiras ocupados polas marcas comerciais máis poderosas do mundo. Os alugueres nesta zona acadan cifras astronómicas. Un sinnúmero de institucións internacionais tenhen aquí a súa sé. O Ródano afronta a segunda etapa a partir da ponte dos Alpes. Facemos dúas curtas viaxes en barco polo lago convidados polo Governo Cantonal. Percorremos o bulevar, xardíns, reloxo vexetal etc. e admiramos o géiser artificial chamado Jet d'Eau. Pero para min nada hai máis fermoso que eses ultramodernos trolebuses de dous e tres corpos articulados e eses longuísimos tranvías que van e venhen atestados de pasaxeiros, limpos, silenciosos, aerodinámicos e que mantenhen o ar de Xenebra é tan puro como o do campo. Nada que ver con ese Madrid de cote abafado dentro da súa escura nube tóxica. Botamos un olho á catedral coa súa longuísima agulha metálica. É un monumemto metade gótico, metade neoclásico de sobria beleza. Dalí preto hai un espazo cunha excelente vista sobre a cidade onde se atopa o " banco máis longo do mundo ", ante isto, a minha gran pregunta é se os alcaldes de Xenebra e Vigo non serán parentes. No lusco-fusco papeamos uns bocadilhos sentados perto do río. Despois, o profesor colhe as suas filhas da man e vanse correndo á ilha artificial ubicada trala Ponte dos Alpes, onde se ergue un monumento a J.J. Rousseau, o xenebrino xenial, o primeiro pensador autenticamente democrático da historia. A partires daquí vaise o grande río a terras francesas, non sen antes recolher ó Arve, outro río alpino pero de cor clara pois percorre un terreo arxiláceo. E así vanse os dous, xuntos pero non revoltos; medio río de cada cor cara ó sur, ó encontro coa Costa Azul. Cando profesor e filhas están de volta, dígolhes de irmos durmir e o profe dime se penso marchar sen andar no trole. Respóndolhe que tampouco é tan importante pero xa non me escoita. Imos a unha parada e , despois de consultaren o plano embarcamos no número sete. Foi sinxelamente xenial. Recordei ó cobrador Peón, a Miqui, a Granha, Carrera, Cholo, don Sebastián, Patoula, Sito, Apolinar, Vilarinho, Otero, Agulha e tantos e tantos outros do velho Tranvía Eléctrico de Pontevedra. E todos nós á escola, ó trabalho, ó lecer, a mocear, ás compras, sempre no trole. De Lourizán a Marín, de Pontevedra a Lourizán, unha xeración tras doutra. De Lérez a Pontevedra; á feira, á praza, ó médico, ó circo, ó cine con mamá nos días de chuvia que non se podía trabalhar na terra... O número sete levounos ata a porta do hotel onde durmimos ate a manhá seguinte en que nos erguemos sen moitas présas. E trala ducha o almorzo, apanhar as equipaxes e tira, " au revoir, bon voyage etc. etc..." No aeroporto, a profe recuperou o móbil a cambio de vinte euros de (ía dicir de servizos) de imposto revolucionario. Coma así, non foi tan terrible como dicían (a nosa fada da sorte estábase portando) Logo comemos algo e venha a correr pola interminable terminal "que non chegamos!" Pero chegamos e foi unha viaxe tranquila. Ocupabamos seis prazas en linha, de xanela a xanela. O ceo estaba limpo e, a meu carón, o profesor ía identificando todas e cada unha das vilas do tercio norte espanhol...mesmo A Fonsagrada !!
Nesta curta estadía suíza cheguei á conclusión de que, nestes tempos tan convulsos onde crise climática, pandemia vírica, conflictos bélicos e unha contaminación ambiental preocupante (os pontevedreses saben ben do que falo) ameazan seriamente a civilización humana, é cando máis necesitamos do saber dos pensadores da Ilustración, dun Voltaire pragmático, progresista pero sen facer nada contra natura, como aconselharía un Rousseau naturista e idealista. Se mo permiten, e a risco de trabucarme, penso que Voltaire e Montesquieu puxeron moitos tixolos, pero quen realmente ergueu o edificio da democracia e a modernidade foi J. J. Rouseau.
Case me esquece o melhor da viaxe. Recén despegar de Xenebra, os tripulantes tomaron posicións no avión por mor de dar as instrucións de rigor cando o piloto dixo polos altofalantes: "Tienen ustedes la suerte de contar con una tripulación que habla español, francés, portugués e inglés" neste intre dixo a nosa netinha de catro anos: " Ah!, e o senhor non fala galego...? Pois moi mal, senhor!" Os viaxeiros máis próximos riron. Eles saberán por que. Os pais estaban pletóricos. Os avós a piques de chorar. E entón comprendín porqué nos saíra tan ben a nosa curta viaxe. Porque as fadas da sorte sempre viaxaran con nós.