Pedro J. Peón Estévez
Canhota University
"Un é de onde fixo o bacharelato" / Max Aub
Os licenciados pola "Canhota University of Marín” xa estamos todos xubilados ( reformados, din os vizinhos do sul, que tampouco lhes falta retranca nin nada ) Que tempos neno ! Incluso dabamos inglés que, fóra o mestre John Balan, era unha rareza daquela. Eramos o equivalente nacional do Massachusetts Institute of Technology, alcouve de xenios. Mágoa que á metade de nós nos cagara o can diante. A nosa si que foi unha xeración perdida ou, cando menos, desaproveitada.
Estoutro día aprendin un verbo novo: marinear. Foi aló polo 57 que cheguei a Marín (á escola do Grupo) da man de D. Eulogio e comecei a marinear. Daquela existia algo chamado Certificado de Estudios Primarios, papel "indispensable" para acceder a un trabalho e que entregaban no Concelho (Ayuntamiento, naquel entón) en sesión extraordinaria presidida polo alcalde franquista Raúl Santiago, o da guedelha branca. A metade dos rapaces non acudían pois, como ben dicían os seus mestres, atopábanse trabalhando. No colexio do Grupo comecei a marinear extendendo o meu hábitat ata a Ranha despois de pasar polo comedor e engulir unha boa tanda de cariocas en máis que dubidoso estado de conservación. Na Ranha, na Maestranza, vivía un colega que tinha tódolos cadernos do Capitán Trueno. Na escola observei un bo comportamento agás a restra de labazadas que me aplicou o director unha manhá por non lhe levar os deberes por enésima vez. Alá, na costa do Grupo, había unha frase pintada nunha parede que sempre lembro cando por alí paso: "Marín, defiende tu existencia". Un día derrubaron a casa e a pintada foise con ela. No seu lugar ergueron un deses edificios modelo caixón.
No porto tamén se marineaba arreo. Algúns antigos companheiros comezaban trabalhando de cordeleiros no peirao, outros de redeiros ou estibadores antes de se enrolaren na pesca, antes de pasaren pola Escola Naval a servir ós "Kapulhos”. Cando había temporal non saían os barcos e ficaban amarrados máis dun cento deles. Un certo día do Carme, saltei nun bou sen preguntar nin pedir permiso e fun na procesión marítima de polizón, encantado da vida pois nunca antes viaxara en barco. Pero o noso navío foi manobrar e bateu contra outro que rematou cunhas táboas do costado de babor afundidas. Os patróns dos dous barcos puxéronse a parir. Que maneira de berrar ! Coidei que que se ía reanudar a batalha de Trafalgar alí mesmo ! Lembro unha visita que fixen ó Molipesca, o primeiro pesqueiro de ferro de Marín. Non tardando moito, o mítico Xarángallo Mángallo, con música da "Gibraltareña”, cantaba: "Vaia armadores, vaia armadores! Barcos de ferro, barcos de ferro non sei pra que” Todo un cántico profético. Acontecemento extraordinario foi cando desembarcaron os troles colorados de dous pisos. Foi naquelas datas que nos chegaron os Beatles, tamén do Reino Unido. Foron coma unha Supernova que alumase todo o universo conhecido. Axudáronos moito a superar aquela funesta "noite de pedra”. Pode que botaramos excesivo peso sobre as súas adolescentes costas; que lhes esixiramos demasiado. Pouco máis tarde vinheron os ianquis da Navy para botaren á repanhota uns paquetes de Pall Mall e gravarnos cos seus tomavistas. Fóronse axinha por onde vinheran sen máis pena nin máis gloria. Disque foran despedidos por J. Balan que lhes tocou o "Barras e estrelas" na punta do muelhe cun trombón de varas imaxinario.
Moitos dos colegas aprendían música co mestre Landín (Charneco) a vareada limpa. O xenial profesor e compositor Francisco Landín Pazos sacou varias xeracións de músicos en Marín baixo o lema de "a nota con sangue entra” Un seu alumno aventaxado era Pesqueira. Pesqueira era un rapaz que tocaba a trompeta nunha orquestra de cuxo nome lamento non lembrarme (ata non sei se sería a "chicos del gas”, que dicía Nuca a peixeira). Unha noite actuaban na alameda e foi presentado polo vocalista como "nuestro chico ye-yé”. Levamos unha boa sorpresa cando o oímos cantar "Los Domingos” dos Lone Star. Estuvo sensacional, enorme. Aquel velho rock converteuse no noso himno e Pesqueira no noso Elvis particular. Loor amigo artista, que sexas moi feliz alá onde queira que te atopes. Lembro os bailes do Vergel saltando o muro das monxas porque non había un can conque mercar unha entrada despois de gastar a última peseta na do Chabocas nun vaso e un bocadilho de alcriques.
Os derradeiros licenciados da Canhota University xa superamos os setenta. Marineando pola barriada de Pescadores estudiamos (os que estudiaron) cousas tan atípicas daquela como Talleres e Tecnoloxía, Inglés, Debuxo Técnico e Delineación, Ciclo Especial do Mar coas súas prácticas correspondentes, Bioloxía Marinha, nocións de Náutica, Motores ou manexo do sextante, aparte de un par de "marías" e as asignaturas de índole xeral. Aquel último curso da Canhota xa rebasa os setenta pero aínda queda por aí algún que segue estudiando e sei dun noso profesor quen, por sorte, aínda vive para contalo. Pola Canhota adiante, lembro ter visto a José Meijón, o último petroglifeiro cuxa obra segue ahí para os restos. Sempre foi meritorio dunha sentida homenaxe no seu Marín (del alma)
Agora só queda marinear pola alameda cos netos e relembrar as voltas que demos por ela atrás das mozas e desfrutando das festas cos Seixos, Kinfers, Gallegos ou John Balan coa orquestra Palma, os Yankees, ou os King Jazz, dos concertos de Carlos Romero e Manolo Norteiro e o seu Xarangallo. E dos xeniais rapaces-gaiteiros "Os de Marín" do Mestre Landín. E de "Los Domingos" de Pesqueira. E os paseos de Floreal coa filha do alcalde. E as escapadas ós cines Quiroga e Avenida, onde vin toda a saga Loren-Mastroiani pois alí non pedían carnet. E os Beatles por dúas pesetas no tocadiscos da cafetería Real, e a dona de don Antonio en Velosolex, e…
In mare nostra fortuna. Foron tempos !
Os deuses lhes dean longa vida e saúde, xa que ansia non lhes falta, ós amigos Celso Méndez e Lois Dopazo para seguir facendo País. E ó meu antigo companheiro de pupitre X. Manuel Omil, de Seixo, a quen atopo de cando en cando polas rúas da Boa Vila
Non che hai (nin haberá) terra coma ela.