Un ‘paso’ pola igualdade: primeira civil portadora de imaxes na Semana Santa pontevedresa
Por Natalia Puga & Mónica Patxot
O camiño cara á igualdade plena entre mulleres e homes avánzase a base de pequenos pasos e en Pontevedra deuse un moi firme durante os últimos días. Tivo, ademais, o dobre simbolismo de darse desde un dos ‘pasos’ que participan nas procesións de Semana Santa, o do Santísimo Cristo da Expiración da Confraría da Vera-Cruz e Misericordia. Baixo o costal na Procesión dos Pasos do Xoves Santo estreouse unha muller, a primeira civil en facelo na cidade. Antes xa rompera todas as barreiras unha militar da Brilat e este ano tócolle á primeira civil.
O seu nome xa é coñecido por outras facetas da vida e agora pasará a selo por axudar a romper estereotipos e barreiras. Trátase de María Biempica, ex concelleira de Pontevedra, elixida polas siglas do PP, pero que acabou como non adscrita tras romper a disciplina de voto do partido para votar en contra da reforma da lei do aborto.
Aínda que Biempica non é integrante da confraría, este ano convidárona a participar e móstrase moi agradecida pola oportunidade. "Inmellorable" e "incrible" son algúns dos adxectivos que utiliza para definir a experiencia, que axudou a abrir camiño e, de feito, asegura que xa xurdiu outra voluntaria para o próximo ano.
Noutras cidades hai anos que hai portadoras de imaxes, en Sevilla a primeira foi en 2007 e noutros puntos de Galicia como Vilagarcía este paso cara á igualdade ocorreu en 2012, pero en Pontevedra nunca unha muller civil se puxera baixo o costal. A súa precursora militar esperta toda a súa admiración. "Os militares da Brilat parécenme superheroes", sinala. E existe unha diferenza física evidente, pois ela nin sequera adoita acudir ao ximnasio e "teño o corpo que teño", moi miúda.
A propia María anima a todas as mulleres, e tamén homes, a que participen, pois "é unha maneira moi bonita de facer algo pola túa cidade e de apoiar esta confraría que tantos valores representa". A Confraría da Vera-Cruz e Misericordia é a máis antiga das irmandades penitenciales de Pontevedra. Xa figura nas referencias históricas de 1351; se refundó en 1948; e en 1949 volveu a procesionar.
A primeira procesión de 2022 cunha muller civil portadora de imaxes nunha cuadrilla de homes foi tamén a primeira procesión de María nunha confraría. Na súa etapa de concelleira acudira como representante municipal e xa entón sentía que era "un orgullo representar ao teu coidade nunha procesión", pero agora situarse baixo o costal supuxo un paso máis e "quizais foi máis incrible".
Convidouna un bo amigo e recoñece que mesmo tivo que buscar detalles na internet sobre todo o traballo dun portador de imaxes e entroulle medo. "Paseime toda a semana enviando mensaxes dicindo que non me sentía preparada, que quizais sería un pouco forte para empezar", confesa.
Os ánimos do seu amigo foron fundamentais e ao final, alí se atopou o Xoves Santo, co hábito e o capuchón baixo o costal. As dúbidas disipáronse e mesmo repetiu ao día seguinte. "Como todas as experiencias da miña vida, sempre parten dun non. Non vaias a Etiopía, non te metas en política, non vaias de portadora de imaxes…e ao final resultou inmellorable", contextualiza.
Desde o exterior, resulta imposible distinguir entre un portador e unha portadora de imaxes, pois todos levan o mesmo hábito e van totalmente cubertos. Ela asegura que tampouco desde dentro notou diferenzas por ser muller. Sinala que "indubidablemente, un home pode aguantar máis peso que unha muller", pero anima a máis mulleres a participar e destaca que "cuantos máis sexamos, o esforzo queda diluído".
Ademais, ela contou co apoio "marabilloso" dos compañeiros. Un prestoulle a súa almofada, outro axudaba a cambiala de ombreiro nos momentos nos que "que os brazos me pesaban tanto que non podía cambiala de lado" e todos a animaron. A pesar de que resultou duro e por momentos "iamos practicamente de xeonllos, non podiamos co peso", queda coas sensacións vividas, con que "todo eran ánimos, cara de sufrimento, pero contentos".
O paso do Santísimo Cristo da Expiración que levou o xoves pesa preto de 1.000 quilos e eran menos portadores de imaxess dos habituais, de modo que lles resultou duro e mesmo tardaron máis do habitual, catro horas co paso ao ombreiro. Collérono no local da rúa Santa Clara que lles presta o Arcebispado para gardar o seu material, levárono ata San Bartolomé e aí empezou a procesión.
Foron ata a basílica de Santa María e aí esta portadora de imaxes principiante viviu o seu peor momento. "Pensei que terminara a procesión e xa un pouco respirei e un compañeiro díxome que había que levar a imaxe ao seu sitio. Fíxate como estaba de extenuada", rememora. Pero tocaba regresar a Santa Clara.
Nada máis terminar, xa pasadas as doce e media da madrugada, "no momento de apoiar o Cristo", cando lle dixeron que finalmente terminara, rompeu a chorar. Era o peso da "responsabilidade de non poder acabar".
Xa lle advertían de que "era bastante pesando, e era bastante duro", pero foi moito máis esforzo do que esperaba. Ao final, foron os ánimos da xente que presenciaba a procesión os que lle axudaron a seguir. "Cada vez que alzabamos o cristo, a xente aplaudía, foi moi emocionante".
Nese momento decidiu que non volvería ao día seguinte, renegou "mil veces", pero, de súpeto, atopouse o Venres Santo, de novo, no local da confraría. "Nin mo pensei", rememora e atopouse na Procesión do Santo Enterro acompañando á imaxe da Virxe da Misericordia.
Volveu poñer o hábito de túnica negra, cíngulo morado, capuz morado cunha cruz latina verde, capa negra e luvas negras e cre que mesmo foi máis emocionante que o día anterior. "Había lúa chea, a rúa estaba repleta de xente… Son momentos que quedan para un, quedan para a confraría e para a cidade", sinala, invadida pola emoción.
Agora sofre as consecuencias do sobre esforzo. Este martes, en conversa con PontevedraViva, recoñece que "levo tres días practicamente na cama, sen poder moverme, con dores de costas, con moita dor no corpo", pero insiste en que "é unha honra ser a primeira muller civil". Ademais, cre que "todo nesta vida que merece a pena ten un pequeno sufrimento" e esta vivencia foi "moi emotiva e moi bonita, moito mellor do que imaxinaba".
**Despois da publicación desta reportaxe, PontevedraViva puido saber, a través de integrantes desta confraría, que a protagonista non é a primeira muller civil portadora de imaxes na cidade. A través de datos históricos da actividade da confraría, indicaron que xa houbo outras mulleres, e este 2022 non foi a primeira, como, por erro, informaran a este xornal. En todo caso, non resta valor ao testemuño recolleito neste texto e a súa aposta pola igualdade.