Unha exención de impostos, o privilexio dun rei impotente que orixinou a Feira Franca
Por Oskar Viéitez
O 17 de maio de 1467, o rei Enrique IV de Castela outorgoulle o privilexio á vila de Pontevedra de celebrar unha feira franca 15 días antes e 15 días despois da festa de San Bartolomeu.
O Museo de Pontevedra conserva unha copia, datada no século XVIII, do documento que o orixinou.
Enrique IV de Castela tamén pasou á historia como o rei impotente "por culpa dun feitizo". Era fillo primoxénito do rei de Castela Juan II e irmán de Isabel "a católica". Recén cumpridos os 15 anos casárono coa infanta Blanca de Navarra para que tivese descendencia canto antes, pero o bebé non chegaba. O matrimonio nunca foi consumado e foi declarado nulo. Os médicos de palacio dixeron que o monarca tiña un membro inservible para a fecundación.
En maio de 1453 un bispo asegurou que esa ligazón non podía ser válida por culpa dun feitizo, dunha "maldición sexual". Ao morrer Juan II en 1454, Enrique foi proclamado rei de Castela e casou case de inmediato con Juana de Portugal. Pero en segundas nupcias a cousa non foi mellor: tivo unha filla á que chamaron "froito do adulterio" da raíña e provocou a Guerra de Sucesión castelá.
No que a Pontevedra refírese, Enrique IV premiou á vila a súa fidelidade concedendo un mercado libre de impostos durante un mes. "Que os veciños da devandita vila como doutras calquera partes, dos meus reinos ou fóra deles, que viñeren á devandita feira non paguen alcabala algunha das mercadorías, gandos, cousas ou bens, que compraren ou venderen".
Todo iso intramuros, porque de portas a fóra a fiscalidade pertencía ao Arcebispado de Santiago. Xa se coidaban os concelleiros de non encher as arcas do monseñor á conta dun burgo en pleno desenvolvemento que suspiraban por crecer máis aló das súas murallas.
A concesión da Feira Franca coincide cun período de puxanza económica da cidade, que se prolonga ata as décadas finais do século XVI. Naquel entón a pesca e o comercio eran os dous piares do desenvolvemento económico de Pontevedra, entón a vila máis poboada de Galicia.
O Concello de Pontevedra decidiu, a partir do ano 2000, rememorar este privilexio, organizando un mercado medieval na Praza de Ferrería, co obxectivo de que as xentes da súa cidade implicásense en recrear a devandita historia.
Desde entón, esta celebración, denominada Feira Franca, foise volvendo cada vez máis popular, atraendo a miles de visitantes e converténdose nun dos atractivos turísticos máis importantes da Boa Vila, que se celebra cada ano durante a primeira fin de semana de setembro.
Esta celebración foi considerada no ano 2013 polo Consello de la Xunta como festa de interese turístico de Galicia unha decisión na que se valorou a singularidade e orixinalidade, o valor cultural e o arraigamento cultural da Feira Franca.
Segundo a Xunta "esta celebración rexistra anualmente unha alta participación tanto dos veciños como dos turistas ataviados con vestimentas da época e respectando en todo o posible a estética do período recreado".