Lourizán, Vilaboa e O Grove poñen a voz feminina ás confrarías galegas: "Ti tes que ter a túa voz igual alí exposta como a de calquera home"
Por Natalia Puga & Mónica Patxot
María del Carmen Vázquez Nores en Lourizán, María del Carmen Besada Meis no Grove e María del Carmen Cortegoso Gómez en Vilaboa. Son as tres únicas mulleres que durante o próximos catro anos dirixirán unha confraría galega. As tres son pontevedresas, as tres chámanse Maricarmen e durante este novo mandato poñerán a voz feminina nun mundo do mar que en Galicia ten o chan pegañento para as mulleres.
Segundo os últimos datos oficiais da Consellería do Mar de 2018, as mulleres supoñen o 29,3% das persoas afiliadas ás confrarías en Galicia, pero, cando se trata de mandar, hai tres mulleres patroas maiores fronte a 59 patróns, tres de 62, todas elas da provincia de Pontevedra e unha representación feminina que resulta moi inferior en postos de mando fronte á proporción de traballadoras do sector.
As responsables de Vilaboa e Lourizán repiten no cargo, no que se estrea María del Carmen Bicada Meis no Grove. Esta experiencia permítelles asegurar, fronte ás estatísticas, que ningunha das dúas se enfrontou nunca a ningunha situación na que se sentiron discriminadas ou tratadas de forma diferente en reunións eminentemente femininas.
Aínda que, tal e como recoñece Maricarmen Cortegoso, "de cando en vez hai que impoñerse un pouco", asegura que "normalmente non hai problemas" e a ela nunca a silenciaron por ser muller. Tampouco á súa compañeira de Lourizán, aínda que ela asegura que "xamais tiven problemas" e nunca ninguén se atreveu a levantarlle a voz e a deixala sen ela "porque eu teño xenio".
"O que tes que facer é ter xenio e botarte para adiante. Se te amedrentas, sexas home ou muller, non vas conseguir nada. Ti tes que ter a túa voz igual alí exposta como a de calquera home", insiste, nunha filosofía de vida que aplica tanto #ante os seus compañeiros patróns como en todos os demais aspectos do seu cargo.
Recoñece que "tiven as miñas con algún que outro, pero dáme igual" e que algunha vez dixéronlle que, por ese xenio que saca, é mala, pero resta importancia a este tipo de opinións e sempre responde o mesmo: "non son mala, é a miña opinión, non teño por que entrar no teu saco". E é que, segundo explica, "o carácter forte é o que te leva a estar aí", a un traballo que esixe horas de dedicación que moitas horas restas á túa propia familia.
O ambiente que poida chegar a ser hostil ou o nivel de esixencia non a desmotiva porque o que lle dá forza para seguir é "loitar polo meu traballo, polos dereitos que temos" e ver que "o marisqueo foi a mellor" nos últimos anos.
Cando Maricarmen Vázquez se converteu en patroa maior en 2008 eran sete mulleres, logo chegaron a ser 14, outros catro anos foron seis e, no último período, cinco. Agora, tres, unha tendencia á baixa que considera que se debe a que "presentarse a patrón é complicado" e, sobre todo, para alguén procedente do sector do marisqueo a pé, como é o caso destas dúas patroas, pois supón empaparse da realidade das outras especialidades, que a miúdo son moi diferentes, como ocorre, por exemplo, coas que implican barcos.
Nos seus primeiros días á fronte da confraría de Lourizán, Maricarmen ía co seu caderno a todas partes "porque o meu era o marisqueo a pé e do resto non tiña nin idea", asimilando novos conceptos e o día a día de compañeiros que ata entón descoñecía. Esa falta de coñecemento supliuna con horas de dedicación asistindo a toda canta reunión había ata que pronto se puxo xa ao día de todo.-
Tanto ela en Lourizán como en Vilaboa Maricarmen Cortegoso demostraron ter dotes de boas xestoras, pois, para estar máis ao día do que ocorre en toda a confraría, decidiron "implicar aos sectores", a representantes de todas as artes de pesca.
"Estannos ocupando todo o terreo, iso de que o marisqueo a pé era feminino xa non é así"
E é que, rompendo mitos, insiste en que "este mundo non é que sexa todo de homes, é que as mulleres somos marisqueo" e en barcos ou marisqueo a flote a súa presenza é mínima. O marisqueo a pé foi tradicionalmente a rama máis feminizada, pero tamén iso está a cambiar, polo menos, en Lourizán, unha realidade que empezou a cambiar en 2013 e que agora fai que, cando se convocan novas prazas, a maioría dos aspirantes son homes.
Así, asegura que "estannos ocupando todo o terreo, iso de que o marisqueo a pé era feminino xa non é así". Nesta confraría da Ría de Pontevedra, na actualidade, os homes supón xa o 40% dos mariscadores a pé. En Vilaboa, na Ría de Vigo, a realidade é diferente aínda e, das 63 persoas afiliadas, tan só tres son homes.
Noutras especialidades, a presenza é menor porque, segundo Vázquez Nores, "o que teña vocación de mar, se quere meterse nun barco pode ser home e muller, pero é máis complicado". Así, require máis gasto inicial e "tes que saber manexar o barco e ter acceso a ese recurso nesa confraría en concreto".
E, no caso das patroas maiores, por que son tan poucas? A esta pregunta, a representante de Lourizán, de 57 anos responde coa esixencia de dedicación do posto. Cando ela saíu elixida, estaba embarazada e foi levando ao seu fillo ás reunións en todas as etapas da súa crianza. Sempre foi a única patroa que conciliaba levando ao seu fillo con ela, algo que non viu facer nos 13 anos do seu fillo nin a outros homes nin a mulleres. No seu caso, ao ser familia monoparental, tampouco tiña moitas máis opcións de criar ao seu pequeno.
"Estar á fronte é moi complicado porque tes a culpa de todo, es a diana de todos"
Ademais, o posto supón repoñerse ante as adversidades como, no seu caso, non saír elixida para a federación provincial de confrarías a pesar de que na votación había maioría feminina que, a priori, parecía garantirlle a vitoria. A súa reacción? "Non saín, pero sigo retando, levantando a man, quedei dentro da executiva e estou na executiva galega". E é que, "se unha quere algo, ten que levantar a man e dicir que pode facelo".
Outra dificultade do cargo é, para a patroa de Lourizán, que "estar á fronte é moi complicado porque tes a culpa de todo, es a diana de todos". A ela, ao principio, molestáballe, pero agora xa non lle importa que a critiquen e só busca que confíen nela.
Maricarmen Cortegoso, aos seus 62 anos, responde que non hai máis mulleres patroas porque "este traballo é un pouco pesado, cómeche moito tempo teu, demasiado tempo, as outras marchan para casa e ti sempre quedas aquí, sempre vés antes, case todos os días chegas aquí á lonxa ... os que temos familia, é complicado".
"Se te amedrentas, sexas home ou muller, non vas conseguir nada. Ti tes que ter a túa voz igual alí exposta como a de calquera home"
Pero ela resiste porque "me gusta moito o marisqueo". Leva desde 2013 á fronte e confirma que "somos educados todos", por iso non tivo problemas no cargo. Ademais, na súa confraría, son poucos e, aínda que "algún día algunha levanta un pouco a voz", logrou que "están afeitas a min" e están "bastante unidas".
Esa unión destácaa tamén Maricarmen Vázquez de Lourizán, facendo máis levadío o traballo, pois "ti, aínda que un día esteas mal, hai moito compañeirismo e lévasche o xornal para casa". Nos 26 anos que ela leva mariscando, atopouse con que este traballo "o que entra aquí, non o deixa, engancha" porque che dá a liberdade de "ser a túa propia xefa" e de conciliar.
Insiste na inestabilidade e naquilo que lle ensinou a súa nai de que "hai que gardar das risas para chóralas", de meses bos para outros máis frouxos ou para peches de ata tres meses do banco marisqueiro.
Relacionadas:
-
8M | Mariscadoras a pé: elas son máis, pero tamén deciden máis?
Por Redacción |
-
Case duascentas placas solares para que a lonxa de Portonovo sexa máis eficiente enerxeticamente
Por Redacción |
-
"Xa non sei onde ir pedir": a loita das mariscadoras de Lourizán por unha praia máis accesible
Por Natalia Puga & Mónica Patxot |
-
"Xa non sei onde ir pedir": a loita das mariscadoras de Lourizán por unha praia máis accesible
Por Natalia Puga & Mónica Patxot |
-
Tarxeta magnética, automatización e interconexión, a lonxa 4.0 chega á Ría de Pontevedra
Por Natalia Puga & Mónica Patxot |
-
O sector do mar, en xaque polo coronavirus: "Os prezos son horribles. É unha barbaridade"
Por Alejandro Espiño |
-
As mariscadoras de Lourizán e a ONGD Solidaridad Internacional súmanse como candidatas aos Cidade de Pontevedra
Por Redacción |
-
Lourizán advirte: "Non hai consenso posible" para ampliar a EDAR "aínda que sexa cara Ence"
Por Redacción |